Περάστε μέσα, παρακαλώ, μη στέκεστε στην πόρτα!

Καλώς όρισες στο προσωπικό μου blog. Σε περίπτωση που αναρωτιέσαι για τον τίτλο, αυτός έχει προέλθει από το τραγούδι "Πάρτυ στον 13 Όροφο" των Τρυπών (κατά την ταπεινή μου άποψη, το κορυφαίο ελληνικό ροκ συγκρότημα).

Σε αυτή την ιστοσελίδα σκοπεύω να αναρτώ γνώμες, ειδήσεις και αφιερώματα ποικίλης ύλης. Κυρίως, όμως, θα ήθελα και τη δική σου συμμετοχή για τα θέματα που σ' ενδιαφέρουν! Θα πρέπει ωστόσο να σέβεσαι τις απόψεις του υπογράφοντος, αλλά και των άλλων συνομιλητών. Αλλιώς, οι αγαπητοί κύριοι Vega και Winnfield, θ' αναλάβουν δράση...

Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2014

Thanks Mr. Cocker!

Την τελευταία του πνοή άφησε σήμερα ο Τζο Κόκερ, ύστερα από μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων. Ο Κόκερ υπήρξε ένας σπουδαίος μουσικός, με τραγούδια όπως Unchain my Heart, With a Little Help from my Friends και You Are so Beautiful. Παράλληλα, όμως, ήταν κι ένας ταπεινός και ήρεμος άνθρωπος. Ένας ροκ σταρ, όχι όπως τον εννοούν πια. Δεν είχε τραβήξει πάνω του τα ΜΜΕ ή το κοινό με ξέφρενα πάρτι, ναρκωτικά και ποτό.

Η επιτυχία ήρθε για τον Κόκερ το 1969 με την κυκλοφορία του With a Little Help from my Friends, ένα cover του τραγουδιού των Beatles, με τους οποίους είχε εξαιρετικές σχέσεις. Συμμετείχε στο θρυλικό Γούντστοκ και στην πολυετή καριέρα του κυκλοφόρησε σχεδόν δυο ντουζίνες άλμπουμ και πολλά επιτυχημένα τραγούδια.




Δευτέρα 15 Δεκεμβρίου 2014

Θεούλη μου, Έρχονται τα Ζόμπια!

Το OMG, Zombie! είναι μια νέα ελληνική σειρά κόμικς, της οποίας το πρώτο τεύχος κυκλοφόρησε στις αρχές του τρέχοντος μήνα από την Webcomics. Προφανώς λέει μια ιστορία για ζόμπι. Όχι όμως για ζόμπι όπως τα ξέρουμε:

Στην μεταποκαλυπτική εποχή του… όποτε, και αρκετά χρόνια πριν το… κάποτε, ο Μισέλ είναι… ζόμπι, είναι… gay, είναι… θρήσκος και μπορεί και… σκέφτεται!
Πόσο τραγικά μόνος και περιθωριοποιημένος μπορεί να νιώσει ένας νεκροζώντανος που έχει… φάει τα ψωμιά του, και γυροφέρνει σαν την άδικη κατάρα αναζητώντας το νόημα της ζωής και… κρέας;
Ένα υπαρξιακό δράμα με πολλή βία, βυζιά, αίμα, έντερα, σπλήνες και λοιπές όμορφες σεκάνς.


Το Νοέμβριο είχε γίνει η πρώτη παρουσίαση του OMG, Zombie! #1 στην έκθεση κόμικς Μισό Λεπτό, στη Θεσσαλονίκη. Το Σάββατο 20 Δεκεμβρίου, όμως, ο δημιουργός του Νικόλας Στεφαδούρος (Stef) έρχεται στη Λέσχη Φίλων Κόμικς (ΛΕ.ΦΙ.Κ. εν συντομία) για να γνωρίσει και το αθηναϊκό κοινό αυτό το ζομποκόμικ. Μαζί του θα είναι ο κομίστας Νίκος Τσούκης και ο σκηνοθέτης Σταύρος Τσιώλης. Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 20.00 και θα τελειώσει γύρω στις 22.00. Η ΛΕΦΙΚ βρίσκεται στο Μοναστηράκι, στην οδό Αγίας Ειρήνης 5.

Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2014

Short Fuse - Μια Έκπληξη για το Ελληνικό Σινεμά

Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε στο YouTube το trailer της επερχόμενης ταινίας των Κώστα Σκύφτα (σκηνοθεσία, σενάριο), Ανδρέα Λαμπρόπουλου (σκηνοθεσία) και Κωνσταντίνου Μουτσινά (σενάριο), με τίτλο Short Fuse. Πρόκειται για μια ταινία δράσης με μπόλικα στοιχεία θρίλερ, όπως φαίνεται από το βίντεο. Στην ταινία παίρνουν μέρος πλήθος γνωστών Ελλήνων ηθοποιών (Γιώργος Καραμίχος, Ειρήνη Μπαλτά, Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Νίκος Ορφανός, Θοδωρής Αθερίδης κ.ά.), ενώ τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον έχει ο Αποστόλης Τότσικας.

Κρίνοντας από το trailer φαίνεται μια πολύ καλή παραγωγή για τα ελληνικά δεδομένα. Όποιο κι αν είναι το τελικό αποτέλεσμα, πάντως, το σημαντικό είναι ότι όλο και περισσότεροι νέοι ασχολούνται με ταινίες είδους (Το Κακό, Τα Χρονικά του Δρακοφοίνικα), κάτι που μπορεί ν' ανανεώσει σε σημαντικό βαθμό τον ελληνικό κινηματογράφο. Το Short Fuse αναμένεται να βγει στις αίθουσες μέσα στο 2015.

Τρίτη 9 Δεκεμβρίου 2014

5 Σπουδαίες Ταινίες που δεν Πραγματοποιήθηκαν Ποτέ

Σε γενικές γραμμές το κοινό έχει την αίσθηση ότι κάθε ταινία που ξεκινάει, τελειώνει κιόλας. Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική, αφού υπάρχουν πάμπολλες ταινίες που σταμάτησαν στ' αρχικά στάδια ή στη μέση και ποτέ δεν ολοκληρώθηκαν. Ανάμεσα σε αυτές βρίσκονται πολλά projects από σπουδαίους σκηνοθέτες, τα οποία ποτέ δεν έφτασαν στη μεγάλη οθόνη.

Napoleon του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Ο Κιούμπρικ μελετούσε με μεγάλη ζέση τη ζωή του Ναπολέοντα και σκόπευε να σκηνοθετήσει το βιογραφικό αυτό έπος μετά το 2001: Οδύσσεια του Διαστήματος (1968). Είχε γράψει το σενάριο ήδη από το 1961 κι είχε έρθει σε επαφή με διάφορους ηθοποιούς, συμπεριλαμβανομένων των Όσκαρ Βέρνερ για τον πρωταγωνιστικό ρόλο και Όντρεϊ Χέπμπορν για το ρόλο της Ζοζεφίνας. Η ταινία είχε μπει για τα καλά στο προ-παραγωγικό κομμάτι, αλλά η Metro-Goldwyn-Mayer έβαλε φρένο, λόγω των υψηλών οικονομικών απαιτήσεων.

Leningrad: The 900 Days του Σέρτζιο Λεόνε

Τελειώνοντας την ταινία Κάποτε στην Αμερική, ο Λεόνε ήθελε να μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το βιβλίο Οι 900 Ημέρες: Η Πολιορκεία του Λένινγκραντ, γραμμένο από τον Αμερικανό δημοσιογράφο Χάρισον Σαλισμπέρι. Δεν είχε γράψει το σενάριο, παρότι είχε σκεφτεί την εναρκτήρια σκηνή, τη βασική πλοκή και το τέλος. Για τον πρωταγωνιστικό ρόλο ήθελε τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο, ενώ είχε συμφωνήσει με τους συχνούς του συνεργάτες Ένιο Μορικόνε και Τονίνο Ντέλι Κόλι για το soundtrack και τη φωτογραφία αντίστοιχα. Δυστυχώς, ο μεγάλος Ιταλός σκηνοθέτης πέθανε δύο μέρες προτού υπογράψει το συμβόλαιο για την ταινία.

Dune του Αλεχάντρο Γιοδορόφσκι

Ίσως η πιο γνωστή απραγματοποίητη ταινία. Το 1974 o Γιοδορόφσκι ξεκίνησε τα σχέδιά του για την ταινία, έχοντας κατά νου μια ονειρική ομάδα ηθοποιών και συντελεστών, που περιλάμβανε τους Σαλβαντόρ Νταλί, Όρσον Γουέλς, Pink Floyd, Καρλχάιντς Στοκχάουζεν, Moebius, Χ. Ρ. Γκίγκερ και Νταν Ο' Μπάνον. Το φιλόδοξο, σχεδόν τρελό, project αυτό ακυρώθηκε το 1976, αφού από τα 9,5 εκατομμύρια δολάρια του μπάτζετ τα 2 είχαν ήδη χρησιμοποιηθεί στα προ-παραγωγικά στάδια και καμία εταιρία δεν ήταν διατεθειμένη να αναλάβει τα έξοδα παραγωγής.

Kaleidoscope του Άλφρεντ Χίτσκοκ

Βλέποντας την ταινία Blow Up (1966) του Μικελάντζελο Αντονιόνι, ο Χίτσκοκ αισθάνθηκε ότι οι καιροί τον είχαν ξεπεράσει και ήθελε να σκηνοθετήσει μια ταινία με σκηνές απροκάλυπτης βίας και σεξ. Μετά τη συγγραφή του σεναρίου από το φίλο του Μπεν Λέβι έκανε πολλά δοκιμαστικά γυρίσματα. Η Universal απέρριψε την ταινία, θεωρώντας την πολύ τολμηρή, σχεδόν αηδιαστική, παρότι ο μετρ του θρίλερ υποσχέθηκε ότι θα τη γύριζε με μικρό μπάτζετ. Αργότερα ορισμένες ιδέες του για την ταινία αυτή ενσωματώθηκαν στο Frenzy (1972).

An American Tragedy του Σεργκέι Αϊζενστάιν

Το 1930 η Paramount έδωσε την ευκαιρία στο μεγάλο Ρώσο σκηνοθέτη να γυρίσει μια ταινία στις ΗΠΑ. Μετά από συζητήσεις, η ίδια η εταιρία πρότεινε τη μεταφορά του ομώνυμου βιβλίου του Θίοντορ Ντράιζερ. Ο Αϊζενστάιν ενθουσιάστηκε με την ιδέα και γρήγορα ολοκλήρωσε το σενάριο. Η Paramount, όμως, το βρήκε πολύ καταθλιπτικό για να γίνει εμπορική επιτυχία. Εκτός αυτού οι φόβοι για εισροή κομμουνιστικών ιδεών στον αμερικανικό κινηματογράφο οδήγησε στη λύση του συμβολαίου με τον Αϊζενστάιν.

Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014

Κομικομάνια


Οι εκδόσεις του Comicon-Shop, του γνωστού κομιξάδικου της οδού Σόλωνος, διοργανώνουν την έκθεση κόμικς «ΚΟΜΙΚΟΜΑΝΙΑ», η οποία θα κρατήσει από τις 5 Δεκέμβρη έως τις 6 Ιανουαρίου. Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στο Βιβλιοκαφέ Έναστρον, επίσης στην οδό Σόλωνος, και θα περιλαμβάνει signings από διάφορους δημιουργούς, παρουσιάσεις νέων τίτλων και κληρώσεις δώρων. Μεταξύ των κομιστών που θα συμμετέχουν στην έκθεση είναι οι Βάλια Καπάδαη, Malk, Λευτέρης Καλυμιός, Χρήστος Μακροζαχόπουλος, Παναγιώτης Τσαούσης και Κώστας Φραγκιαδάκης.


Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2014

Η Ενωμένη (;) Γερμανία

Σε μερικές μέρες, οι Γερμανοί θα γιορτάσουν την 25η επέτειο της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και την επανένωση της χώρας τους. Σήμερα, η Γερμανία φαίνεται να είναι έχει ξεπεράσει τη διαίρεση που της επιβλήθηκε μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και μοιάζει πιο ενωμένη ακόμα από άλλα κράτη που ποτέ δε χωρίστηκαν. Ένα πρόσφατο άρθρο της έγκριτης εφημερίδας Die Zeit, ωστόσο, δείχνει πως η αλήθεια είναι μάλλον αρκετά διαφορετική.

Τα γραφήματα και οι χάρτες με τις κουκκίδες προέρχονται από το άρθρο της Die Zeit, ενώ τα υπόλοιπα από ένα άρθρο της αμερικανικής Washington Post, το οποίο βασίστηκε στο αντίστοιχο γερμανικό.

Ο χάρτης μιλάει από μόνος του. Το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι πολύ υψηλότερο στα εδάφη που αποτελούσαν τη Δυτική Γερμανία. Μετά την πτώση του Τείχους, οι εταιρείες και τα εργοστάσια της μέχρι τότε κομμουνιστικής Γερμανίας έπρεπε να προσαρμοστούν στο καπιταλιστικό σύστημα και ν' ανταγωνιστούν τις ανταγωνίστριες επιχειρήσεις της Δυτικής Γερμανίας. Πολλές φαλίρισαν και μερικές περιοχές δεν έχουν ξεπεράσει ακόμα το σοκ.

Το τελευταίο καλοκαίρι η ανεργία στη Γερμανία έφτασε στα υψηλότερα ποσοστά των τελευταίων σαράντα χρόνων. Όπως όμως φαίνεται και στον παραπάνω χάρτη, το πρόβλημα αυτό δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο. Τα δυτικά κρατίδια έχουν εμφανώς χαμηλότερους δείκτες, με τη Βαυαρία και τη Βάδη-Βυρτεμβέργη στο νότο να μοιάζουν ανεπηρέαστες.

Η υψηλή ανεργία στα εδάφη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας έχει ωθήσει πολλούς νέους από αυτά τα μέρη να μετακινηθούν στα αστικά κέντρα της ανατολής ή στην πάλαι ποτέ Δυτική Γερμανία. Αυτό έχει ως συνέπεια την άνοδο του ηλικιακού δείκτη στα ανατολικά κρατίδια και ένα τεράστιο χάσμα μεταξύ των δύο περιοχών.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η σχέση των κατοίκων των πρώην κρατών με τα σκουπίδια. Όπως φαίνεται στο χάρτη, οι κάτοικοι της πρώην Δυτικής Γερμανίας παράγουν πολλά περισσότερα σκουπίδια. Η αιτία είναι αρκετά απλή και συνδέεται με την αντίθετη φύση του καπιταλισμού και του κομμουνισμού. Οι κάτοικοι της Ανατολικής Γερμανίας είχαν μάθει την αξία της εξοικονόμησης και ν' αγοράζουν μόνο τ' απαραίτητα. Η στάση αυτή συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας.

Τι γίνεται με την οπλοκατοχή στη Γερμανία; Όπως φαίνεται, η κατοχή όπλων στα κρατίδια που αποτελούσαν τη Δυτική Γερμανία είναι πολύ πιο διαδεδομένη. Αυτό ίσως και να συνδέεται με την καλύτερη οικονομική κατάσταση των εκεί κατοίκων: το χρήμα φέρνει απειλές και φόβο.

Το γερμανικό κράτος έχει περάσει εδώ και χρόνια νόμους με τους οποίους προσπαθεί να αποβάλει από πάνω του και το τελευταίο ίχνος της ναζιστικής κληρονομιάς. Παρά τη σπουδαία πρόοδο που έχει σημειωθεί, όμως, οι προσπάθειες για την απαγόρευση του νεοναζιστικού κόμματος NPD (Nationaldemokratische Partei Deutschlands) έχουν αποτύχει παταγωδώς. Το κόμμα αυτό, λοιπόν, απολαμβάνει μεγαλύτερης αποδοχής στα εδάφη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, χωρίς ωστόσο να έχει πραγματική πολιτική δύναμη.

Διαφορές υπάρχουν ακόμα και στο στο λεξιλόγιο των κατοίκων των δύο πρώην κρατών, κάτι που βεβαίως εντείνεται από την ισχυρή παρουσία των διαλέκτων στις διάφορες περιοχές της Γερμανίας. Για παράδειγμα, στα κρατίδια της πρώην Δυτικής Γερμανίας το συρραπτικό λέγεται Tacker, ενώ στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας χρησιμοποιείται κυρίως η λέξη Klammeraffe. Στον παραπάνω χάρτη φαίνεται η χρήση των δύο γερμανικών λέξεων για το πλαστικό.

Υπάρχουν κι άλλες μικροδιαφορές μεταξύ των δύο περιοχών, απόρροια της διαφορετικής οικονομικής δύναμης τους, που όμως ενισχύουν τον ισχυρισμό ότι η Γερμανία δεν έχει ενωθεί πλήρως ακόμη. Τη σεζόν 2014-2015 στην Α' Κατηγορία του Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου (Bundesliga) δε θ' αγωνιστεί καμία ομάδα από την πάλαι ποτέ Ανατολική Γερμανία*, ενώ στη Β' Κατηγορία (2. Bundesliga) θ' αγωνιστούν μόλις τρεις. Σύμφωνα με στοιχεία του 2009, οι δύο πρώτες επιλογές για διακοπές των Δυτικογερμανών είναι η Ισπανία (15,6%) και η Ιταλία (14,6%), ενώ οι Ανατολικογερμανοί προτιμούν τις γερμανικές ακτές της Βαλτικής (26,9%) και την κοντινή Αυστρία (13,3%). Οι κάτοικοι της Δυτικής Γερμανίας διαθέτουν επίσης σε μεγαλύτερο ποσοστό τροχόσπιτα, αλλά και περισσότερες οικιακές συσκευές.

___ ___ ___
*Η Χέρτα Βερολίνου ανήκε στο δυτικό κομμάτι της πόλης, κατά των διαχωρισμό της χώρας, οπότε ιστορικά ανήκει στη Δυτική Γερμανία

Σάββατο 1 Νοεμβρίου 2014

Το Θεώρημα Μηδέν

Για τους θαυμαστές του Τέρι Γκίλιαμ, στους οποίους περιλαμβάνομαι κι εγώ, η ταινία αυτή αποτελούσε ένα σπουδαίο γεγονός. Ο Γκίλιαμ, συνεργαζόμενος μ' ένα ενδιαφέρον καστ ηθοποιών, επέστρεφε στα λημέρια της επιστημονικής φαντασίας, όπου έχει διαπρέψει με τα αριστουργηματικά Brazil και 12 Monkeys.

Υπόθεση

Ο Κοέν Λεθ (Κριστόφ Βαλτς) είναι ένας εκκεντρικός μαθηματικός, που ζει απομονωμένος στο επιβλητικό του σπίτι, μέσα σ' έναν δυστοπικό κόσμο. Εργάζεται εξαντλητικά σε μια πανίσχυρη εταιρία, της οποίας πρόεδρος είναι ο "Διαχειριστής" (Ματ Ντέιμον). Η μυστηριώδης αυτός άντρας αναθέτει στον Λεθ να αποδείξει το Θεώρημα του Μηδενός, του οποίου η μαθηματική φόρμουλα θα αποφανθεί εάν η ζωή έχει κάποιο νόημα. Πάσχοντας από υπαρξιακό άγχος, η ζωή του αλλάζει άρδην όταν γνωρίζεται με τον γιο του εργοδότη του Μπομπ (Λούκας Χέτζις), αλλά και τη γοητευτική Μπέινσλι (Μελανί Τιερί).

Κριτική

Ας αρχίσουμε από τα (λιγοστά) θετικά της ταινίας. Το καστ είναι αρκετά καλό. Ίσως περιμέναμε κάτι καλύτερο από τον πρωταγωνιστή Κριστόφ Βαλτς, που όμως έχει μπει στο πετσί του ρόλου. Η φωτογραφία του Νικόλα Πεκορίνι είναι εξαιρετική, δημιουργώντας την κατάλληλη ατμόσφαιρα.

Η Μελανί Τιερί είναι ίσως ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει το έργο
Οι ιδέες του Γκίλιαμ είναι, στην πλειονότητά τους, μάλλον παλιομοδίτικες, παρότι υπήρχαν ενδιαφέροντα στοιχεία. Ο σκηνοθέτης φαίνεται κουρασμένος, ανακυκλώνοντας θέματα που έχει θίξει στο παρελθόν και μάλιστα με παρόμοιο τρόπο. Η χαοτική του οπτική, που σε άλλες περιπτώσεις είναι eye candy, στην ταινία αυτή ήταν κουραστική. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο θεατής να μη θυμάται κάτι συγκεκριμένο από την ταινία.

Γενικά στοιχεία

  • Τίτλος: The Zero Theorem
  • Είδος: επιστημονική φαντασία, δράμα
  • Σκηνοθεσία: Terry Gilliam
  • Σενάριο: Pat Rushin
  • Πρωταγωνιστές: Christoph Waltz, Lucas Hedges, Mélanie Thierry
  • Χώρα/έτος παραγωγής: ΗΠΑ/2013
  • Διάρκεια: 107 λεπτά

Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014

Ο Πρώτος Αγώνας του MJ

Στις 26 Οκτωβρίου του 1984, πριν 30 χρόνια δηλαδή, ο Μάικλ Τζόρνταν έκανε το ντεμπούτο του στο NBA με τη φανέλα των Σικάγο Μπουλς. Ο κατά πολλούς κορυφαίος μπασκετμπολίστας όλων των εποχών έμελλε να γράψει ιστορία στο άθλημα του μπάσκετ, αλλά τότε λίγοι ήταν αυτοί που περίμεναν μια τέτοια πορεία.

Το ντραφτ του 1984 ήταν πραγματικά σπουδαίο, αφού επιλέχθηκαν θρυλικοί παίχτες, όπως ο Χακίμ Ολαζουόν, ο Τσαρλς Μπάρκλεϊ και ο Τζον Στόκτον. Ο Μάικλ Τζόρνταν επιλέχτηκε στο νούμερο 3 από τους Μπουλς και λίγους μήνες αργότερα έπαιξε το πρώτο του επαγγελματικό παιχνίδι, κόντρα στους Ουάσιγκτον Μπούλετς. Οι Μπουλς κέρδισαν εύκολα με 109-93 τους αντιπάλους τους, ενώ ο ίδιος ο Τζόρνταν έκανε έναν εξαιρετικό αγώνα: σκόραρε 16 πόντους, μοίρασε 7 ασίστ και μάζεψε 6 ριμπάουντ.

Ξεκίνησε, έτσι, μια απίστευτη χρονιά για τον Τζόρνταν, αφού τελείωσε την κανονική σεζόν με 28,2 πόντους, 6,5 ριμπάουντ και 5,9 ασίστ ανά παιχνίδι, κερδίζοντας επάξια το βραβείο του Ρούκι της Χρονιάς. Στα πλέι-οφ έκανε επίσης τρομερές εμφανίσεις (29,3 πόντοι, 5,8 ριμπάουντ και 8,5 ασίστ μ.ό.), αλλά η ομάδα του αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο από τους Μιλγουόκι Μπακς. Κι όμως οι σεζόν που θ' ακολουθούσαν για τον Air θα ήταν ακόμα πιο μαγικές.

Σάββατο 25 Οκτωβρίου 2014

Ο Ανθρωπιστής Πικάσο

Σαν σήμερα, στις 25 Οκτωβρίου του 1881, γεννήθηκε ο Πάμπλο Πικάσο. Υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες του περασμένου αιώνα, όντας εκ των πρωτοπόρων του Κυβισμού και του κολλάζ. Επηρέασε όσο λίγοι τη σύγχρονη τέχνη και πολλοί από τους πίνακές του περιλαμβάνονται στ' ακριβότερα έργα τέχνης.

Πέρα όμως από εικαστική αξία, ο Πικάσο διέθετε και ανθρωπιστική συνείδηση. Μέσα από τα έργα του προσπάθησε να διαμαρτυρηθεί ενάντια στη βία οποιασδήποτε μορφής. Σε μερικά εκφράζει την αντίθεσή του στον πόλεμο, ενώ σε άλλα στηλιτεύει τον φασισμό που επικρατούσε στη χώρα του επί δικτατορίας του Φράνκο.

Όνειρο και Ψέμα του Φράνκο: ο πρώτος ξεκάθαρα πολιτικός πίνακας του Πικάσο.
Δημιουργήθηκε για να κυκλοφορήσει σε καρτ ποστάλ, με σκοπό τη συγκέντρωση
χρημάτων υπέρ των Δημοκρατικών

Η περίφημη Γκέρνικα, έργο αντίδρασης στην ισοπέδωση της ομώνυμης βάσκικης
πόλης από τα βομβαρδιστικά του Χίτλερ το 1937. Όταν ένας Γερμανός αξιωματικός
ρώτησε τον Πικάσο «Εσείς το κάνατε αυτό;», εκείνος απάντησε «Όχι, εσείς.»

Το Οστεοφυλάκιο, ένας πίνακας-διαμαρτυρία για τις βαναυσότητες
των Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Ο πίνακας Σφαγή στην Κορέα παρουσιάζει τις μαζικές δολοφονίες αμάχων στην
πόλη Σιντσόν, κατά τον Πόλεμο της Κορέας

Κυριακή 12 Οκτωβρίου 2014

Αστακό Παρακαλώ;

Ο Γιώργος Λάνθιμος, το μεγαλύτερο όνομα που διαθέτει αυτή τη στιγμή ο ελληνικός κινηματογράφος, ετοιμάζεται για την πρώτη του αγγλόφωνη ταινία. Θα ονομάζεται Lobster και θα έχει ένα μάλλον ενδιαφέρον και ταλαντούχο καστ: Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Λεά Σεϊντού και Τζον Κ. Ράιλι είναι μερικοί από τους πρωταγωνιστές.

Φωτογραφία της ταινίας που δημοσιεύτηκε
πριν μερικούς μήνες
Η υπόθεση έχει ως εξής. Στο δυστοπικό μέλλον οι άνθρωποι αναγκάζονται να βρουν το ταίρι τους μέσα σ' ένα ξενοδοχείο, σε μια περίοδο 45 ημερών. Όσοι αποτυγχάνουν, μετατρέπονται σε ζώα και τους στέλνουν στο δάσος. Αν μη τι άλλο η κεντρική ιδέα είναι άκρως πρωτότυπη και αυξάνει ακόμα περισσότερο την ανυπομονησία μας.

Το σενάριο είναι του Λάνθιμου και του μόνιμου συνεργάτη του Ευθύμη Φιλίππου. Η ταινία, που βρίσκεται πλέον στο στάδιο του post-production, είναι μια συμπαραγωγή της Ελλάδας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιρλανδίας, της Γαλλίας και της Ολλανδίας. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Δουβλίνο και άλλες περιοχές της Ιρλανδίας.

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2014

Ο Κόρτο Μαλτέζε Επιστρέφει

Ο Κόρτο Μαλτέζε αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους χαρακτήρες κόμικς στην Ευρώπη. Δημιουργήθηκε το 1967 από τον σπουδαίο Hugo Pratt και η τελευταία του ιστορία δημοσιεύτηκε το 1989. Πρόσφατα όμως ανακοινώθηκε από τον βελγικό εκδοτικό οίκο Casterman, που επί σειρά ετών εκδίδει τα άλμπουμ του Κόρτο Μαλτέζε, ότι το 2015 θα κυκλοφορήσει μια νέα ιστορία του.

Καθώς ο Pratt πέθανε το 1995, οι Ισπανοί Juan Díaz Canales, συγγραφέας του βραβευμένου Blacksad, και ο έμπειρος σχεδιαστής Rubén Pellejero. είναι αυτοί που θ' αναλάβουν το δύσκολο έργο αναβίωσης του δημοφιλούς ήρωα.

Οι πρώτες αντιδράσεις των περισσότερων θαυμαστών του Κόρτο Μαλτέζε δεν ήταν ιδιαίτερα θετικές, τόσο στη Γαλλία, όσο και στη χώρα μας. Παρότι αναγνωρίζουν ότι οι δύο συντελεστές είναι αξιολογότατοι, θεωρούν τον ρομαντικό ναύτη ένα τοτέμ που δε θα έπρεπε να αγγίξει άλλος, πόσο μάλλον να γίνει ένα ακόμα franchise στον κόσμο της ένατης τέχνης. Υπάρχουν βέβαια κι εκείνοι που πιστεύουν ότι ένας ήρωας δεν πεθαίνει μαζί με τον δημιουργό του, αλλά παραμένει στο χρόνο και άρα μπορεί να εξελιχτεί. Όπως και να έχει, το όλο εγχείρημα θα αναμένεται με τεράστιο ενδιαφέρον.

Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 2014

Όταν η Καφρίλα και ο Σουρεαλισμός συναντούν τα Κόμικς...

... τότε έχουμε μπροστά μας ένα στριπάκι του Joan Cornellà. Τα βουβά strips του χαρακτηρίζονται από απλό αλλά όμορφο σχέδιο και, το κυριότερο, σουρεάλ και βίαιες ιστορίες. Ιστορίες που στο πρώτο πάνελ φαίνονται καθημερινές και φυσιολογικές, αλλά ολοκληρώνονται σε 4-6 πάνελ με τον πιο περίεργο, απρόσμενο και, συχνά, αποκρουστικό τρόπο.

Πέρα από το αβίαστο γέλιο που προκαλούν πολλές από τις ιστορίες του, ο αναγνώστης νιώθει απλά περίεργα. Γιατί είναι σίγουρα οξύμωρο και απρόσμενο να βλέπει κανείς αιματοβαμμένες ή ανώμαλες ιστορίες μέσα από αυτά τα αθώα σκίτσα με τα ζωηρά χρώματα. Και για του λόγου το αληθές, ρίξτε μια ματιά στις παρακάτω εικόνες:



Κατά την ταπεινή μου άποψη, αξίζει να ψάξει κανείς λίγο περισσότερο τα σκίτσα του Cornellà. Και ευτυχώς κάθε άλλο παρά δύσκολο είναι να βρεις κανείς πολλά από αυτά στο διαδίκτυο. Ο ίδιος ο δημιουργός ανεβάζει συνέχεια νέα στριπάκια στη σελίδα του στο Facebook.


Δευτέρα 22 Σεπτεμβρίου 2014

The Rumjacks

Οι Rumjacks είναι ένα συγκρότημα από το Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Παίζουν αυτό που ονομάζεται celtic punk, στην ουσία πανκ ροκ αναμεμειγμένο με τις μουσικές παραδόσεις της Σκωτίας και κυρίως της Ιρλανδίας. Παρότι δεν έχουν αποκτήσει τη φήμη άλλων παρόμοιων συγκροτημάτων, όπως οι Dropkick Murphys και οι Flogging Molly, έχουν ήδη βάλει τη τζίφρα τους πάνω σε αυτό το ενδιαφέρον είδος.

Από αριστερά προς δεξιά:
Gabriel Whitbourne (κιθάρα), Adam Kenny (μπάντζο, μαντολίνο, μπουζούκι),
Frankie McLaughlin (φωνητικά, μποντράν, Ιρλανδικό φλάουτο),
Anthony Matters (ντραμς), Johnny McKelvey (μπάσο)
Το συγκρότημα σχηματίστηκε το 2008 και την ίδια χρονιά έβγαλαν το πρώτο του ντέμο, Hung, Drawn and Ported. Πραγματοποιήθηκαν αρκετές αλλαγές στα μέλη και ξεκίνησαν να τραγουδούν σε παμπ της χώρας τους. Τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε το πρώτο τους EP, το Sound as a Pound.

Το 2010 ήρθε ο δίσκος Gangs of New Holland. Περιέχει τα πιο γνωστά τους τραγούδια, όπως τα An Irish Pub Song και Uncle Tommy, τα οποία τους έχουν κάνει αρκετά δημοφιλείς στο YouTube. Γρήγορα έγιναν γνωστοί για τις συναυλίες τους, στις οποίες βγάζουν πολλή ενέργεια. Έχουν μάλιστα μοιραστεί τη σκηνή με ονόματα όπως οι Gogol Bordello, οι Guttermouth και οι Dropkick Murphys. Το 2012 κυκλοφόρησε το single Crosses for Eyes.




Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου 2014

Το Σύγχρονο Κορεατικό Σινεμά

Εδώ και δέκα με δεκαπέντε χρόνια ο κινηματογράφος της Νότιας Κορέας συμπεριλαμβάνεται στους καλύτερους του κόσμου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι, μάλιστα, που τον θεωρούν τον κορυφαίο όλων στις μέρες μας. Όποια κι αν είναι η αλήθεια, ο νοτιοκορεάτικος κινηματογράφος μας έχει προσφέρει αναρίθμητες ταινίες υψηλότατου επιπέδου. Μπορεί να μην είναι όλες αριστουργήματα, αλλά η συντριπτική τους πλειονότητα δεν πρόκειται να ξεθωριάσει με το πέρασμα του χρόνου.

Το μεγάλο μπαμ στο σινεμά της Ασιατικής αυτής χώρας πραγματοποιήθηκε στα τέλη του περασμένου αιώνα. Το 1998 εννιά νοτιοκορεάτικα έργα μπήκαν στο top 20 του εγχώριου box office. Η ταινία, ωστόσο, που κατά πολλούς σηματοδοτεί την έναρξη του νέου νοτιοκορεάτικου κινηματογράφου είναι το Shiri (1999), μια καταιγιστική ταινία δράσης, στα πρότυπα παρόμοιων παραγωγών από το Χόλιγουντ και το Χονγκ Κονγκ. Το έργο αυτό κατάφερε να συνδυάσει τον παραδοσιακό τρόπο αφήγησης της Νότιας Κορέας (pansori) με τις κινηματογραφικές αξίες της Δύσης.

Μπορεί το Shiri να είναι μια περιπέτεια χωρίς ιδιαίτερο βάθος,
αλλά σίγουρα επηρέασε πλήθος σκηνοθετών
Οι αρχές της δεκαετίας λειτούργησαν ως η περίοδος γνωριμίας των Νοτιοκορεατών σκηνοθετών με κοινό και κριτικούς του υπόλοιπου κόσμου. Το 2000 έφερε στο προσκήνιο τους σκηνοθέτες Τσαν-γουκ Παρκ και Τζι-γουν Κιμ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα άρχισε να λάμπει το άστρο του Κι-ντουκ Κιμ, με τα υπέροχα Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring (2003) και 3-Iron (2004). Το 2003 ο Τζουν-χο Μπονγκ σκηνοθέτησε ένα υποδειγματικό φιλμ μυστηρίου, το Memories of Murder.

Oldboy, αναμφισβήτητα η πιο γνωστή νοτιοκορεάτικη ταινία
Ξεχωριστή θέση κατέχει η Τριλογία της Εκδίκησης, όπως ονομάστηκε από τους κριτικούς, του Τσαν-γουκ Παρκ. Ιδιαίτερα η δεύτερη ταινία, Oldboy (2003), θεωρείται από πολλούς -και όχι άδικα- η πιο αντιπροσωπευτική του σύγχρονου νοτιοκορεάτικου κινηματογράφου. Οι άλλες δύο, Sympathy for Mr. Vengeance (2002) και Sympathy for Lady Vengeance (2005) έλαβαν επίσης πολύ καλές κριτικές.

Το 2006 είδαμε το Host του Τζουν-χο Μπονγκ, μια ταινία τρόμου με έντονα στοιχεία δράματος, η οποία πλέον φιγουράρει στο νούμερο δύο των μεγαλύτερων εισπρακτικών επιτυχιών στη χώρα. Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα έκλεισε με έργα όπως το The Chaser (2008) του Χονγκ-τζιν Νο και το Mother (2009) του Τζουν-χο Μπονγκ. Έκτοτε, οι θαυματουργοί από τη Νότιο Κορέα μας προσέφεραν ταινίες όπως τα I Saw the Devil (2010), The Man from Nowhere (2010) και Miracle in Cell No. 7 (2013).

To Welcome to Dongmakgol (2005) του Κουάνγκ-χιούν Παρκ είναι
μια από τις πολλές ταινίες που ασχολείται με τον τραυματικό εμφύλιο του 1950
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι Νοτιοκορεάτες τα καταφέρνουν καλά με όποιο είδος κι αν καταπιαστούν. Από ευχάριστες ρομαντικές κομεντί μέχρι εντυπωσιακές πολεμικές ταινίες και αγωνιώδη θρίλερ, υπάρχει μια τεράστια ποικιλία ταινιών. Δεν είναι λίγα άλλωστε τα παραδείγματα ταινιών που ακροβατούν μεταξύ πολλών ειδών, όπως το A Tale of Two Sisters (2003) του Τζι-γουν Κιμ, συνδυασμός δράματος και horror.

Ένα άλλο γνώρισμα των νοτιοκορεάτικων ταινιών είναι το ότι καταφέρνουν να έχουν το λεγόμενο «πακέτο»: εξαιρετική σκηνοθεσία, έξυπνο σενάριο, απίστευτες ερμηνείες, πανέμορφη φωτογραφία και μερικές φορές μαγευτική μουσική. Οι σκηνοθέτες, που πολύ συχνά είναι και οι σεναριογράφοι, καταφέρνουν ν' αναπτύσσουν τους χαρακτήρες και ν' αφηγούνται με πολύ ωραίο τρόπο τις ιστορίες τους. Αποτέλεσμα; Ταινίες που σε καθηλώνουν. Ακόμα κι αν δεν σ' ενθουσιάσουν, δε θα είναι χάσιμο χρόνου.

Αυτό, ωστόσο, που κάνει τους δημιουργούς τόσο τρομερούς είναι η ωμή ματιά στην πραγματικότητα. Δε φοβούνται να δείξουν το αληθινό πρόσωπο της χώρας και του ανθρώπου γενικότερα. Δεν έχουν ταμπού, δε θα προσπαθήσουν να παρουσιάσουν μια άλλη Κορέα. Κατανοούν πλήρως τη δύναμη της εικόνας, δε θα σε κουράσουν με άχρηστα καρέ και θα πουν αυτό που θέλουν ξεκάθαρα.

Σκηνή από το Peppermint Candy (1999) του Τσανγκ-ντονγκ Λι
Η αλήθεια είναι ότι αρκετές από τις ταινίες τους εμπεριέχουν στοιχεία υπερβολής. Με αυτό τον τρόπο, όμως, καταφέρνουν να πουν πράγματα που οι δημιουργοί παραδοσιακών δυνάμεων (ΗΠΑ, Γαλλία κλπ) αδυνατούν ή δεν ενδιαφέρονται ν' ασχοληθούν.

Προσφάτως, οι Τζι-γουν Κιμ, Τζουν-χο Μπονγκ και Τσαν-γουκ Παρκ δοκίμασαν τις δυνάμεις τους στο Χόλιγουντ με τις ταινίες The Last StandSnowpiercer και Stoker αντίστοιχα. Παρότι οι δυο τελευταίες είναι σίγουρα καλοφταγμένες, εντούτοις δεν έφτασαν στα υψηλά επίπεδα που μας είχαν συνηθίσει με τις «σπιτικές» τους ταινίες.

Σκοπίμως δεν έχει γίνει αναφορά σε πολλές σπουδαίες ταινίες του ρεύματος αυτού, κάτι που θα μετέτρεπε το συγκεκριμένο άρθρο σε μια άχαρη λίστα. Ένα γκουγκλάρισμα εξάλλου μπορεί να σου λύσει τα χέρια και να βρεις τις κατά κοινή ομολογία καλύτερες.

Παρασκευή 12 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Άνθρωπος στο Ψηλό Κάστρο

Ο Αμερικανός Φίλιπ Ντικ (1928-1982) θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας. Ο Άνθρωπος στο Ψηλό Κάστρο αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα έργα του, καθώς και το πρώτο που του απέφερε την αναγνώριση που δικαιούνταν.

Υπόθεση

Ο κόσμος στον οποίο ζουν οι πρωταγωνιστές είναι τελείως διαφορετικός από τον δικό μας. Μια σειρά πολιτικοοικονομικών γεγονότων έχει εμποδίσει τις ΗΠΑ ν' αναπτυχθούν σε μεγάλο βαθμό, με αποτέλεσμα να μην είναι ικανές να συμβάλουν σημαντικά στο πλευρό των Συμμάχων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατά συνέπεια, οι Δυνάμεις του Άξονα κέρδισαν τον πόλεμο και μοιράστηκαν τα εδάφη. Οι πρώην ΗΠΑ έχουν μοιραστεί μεταξύ Γερμανίας και Ιαπωνίας, με τους Ναζί να κατέχουν τα κεντρικά και ανατολικά εδάφη και τους Ιάπωνες τα δυτικά.

Το μυθιστόρημα, λοιπόν, ακολουθεί τις ζωές διαφόρων ανθρώπων, που γνωρίζονται μεταξύ τους ή συνδέονται με κάποιο έμμεσο τρόπο. Αν και παρουσιάζονται αρκετοί χαρακτήρες, πέντε είναι οι κυριότερες αφηγηματικές διαδρομές που ακολουθεί ο Ντικ, ενώ υπάρχουν και μερικές άλλες «υποπλοκές». Το ενδιαφέρον είναι ότι ο άνθρωπος στον οποίο αναφέρεται ο τίτλος δεν περιλαμβάνεται στους πρωταγωνιστές. Είναι ο συγγραφέας ενός επιτυχημένου βιβλίου, απαγορευμένου στις υπό Γερμανική κατοχή χώρες, στο οποίο περιγράφει έναν κόσμο όπου τον πόλεμο κέρδισαν οι Σύμμαχοι και όχι οι Δυνάμεις του Άξονα. Το βιβλίο αυτό διαβάζουν ή θέλουν να διαβάσουν αρκετοί από τους χαρακτήρες.

Κριτική

Δίχως άλλο πρόκειται για ένα αριστούργημα, όχι μόνο στον ειδικό τομέα της φαντασίας, αλλά και της λογοτεχνίας εν γένει. Ο Ντικ γεφύρωσε το χάσμα μεταξύ της επιστημονικής φαντασίας και της εναλλακτικής ιστορίας, ασχολούμενος με διάφορα ζητήματα, όπως ο ρατσισμός και η σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων. Ιδιαίτερο ρόλο παίζει η ενασχόλησή του με το θέμα της πραγματικότητας. Τι είναι πραγματικό και τι αντιλαμβανόμαστε εμείς ως ψεύτικο; Υπάρχουν πολλά σημεία στην πλοκή, με τα οποία ο Ντικ θέτει αυτό το ερώτημα. Κυριότερο όλων: στο μυθιστόρημα αυτό, η αλήθεια που όλοι γνωρίζουμε, δηλαδή η έκβαση του πολέμου, παρουσιάζεται σαν το αποκύημα της φαντασίας ενός συγγραφέα.

Η γραφή του Ντικ είναι μάλλον λιτή και με αυτό τον τρόπο, μπορεί να θέτει με μεγάλη αμεσότητα τα ερωτήματά του στον αναγνώστη. Επίσης έχει καταφέρει με εξαιρετικό τρόπο να μπει στην ψυχοσύνθεση των διάφορων χαρακτήρων του, κάτι πολύ δύσκολο, αν σκεφτεί κανείς τη διαφορετικότητα αυτών ως προς το φύλο, την εθνικότητα και την κοινωνική θέση.

Η αλήθεια είναι ότι πολλοί μπορεί να βρουν σημεία στα οποία ο Ντικ πλατειάζει, αναφέροντας άχρηστες πληροφορίες. Το αίσθημα αυτό υπάρχει όμως σε λίγες περιπτώσεις και με μια δεύτερη ανάγνωση εξαφανίζεται. Το τέλος πάλι μοιάζει κάπως μετέωρο. Ουσιαστικά η ιστορία δεν κλείνει και πολλά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του κόσμου αυτού, μένουν αναπάντητα. Ο Ντικ το έκανε σκόπιμα, αφού δε θέλησε να αφηγηθεί μια ολοκληρωμένη ιστορία, αλλά κομμάτια πολλών.

Πέμπτη 11 Σεπτεμβρίου 2014

Κρυφό Σχολειό;

Το κείμενο είναι γραμμένο από τον Δημήτρη Δαμασκηνό, εκπαιδευτή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και πρωτοδημοσιεύτηκε το 2007 στο περιοδικό Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης, τεύχος 81.

Ως τις αρχές του 18ου αιώνα βασίλευε όχι μόνο η κοινωνική αθλιότητα αλλά, και σαν αντίλαλός της, η αμάθεια και το πνευματικό σκοτάδι. Σχολεία, αν εξαιρέσουμε την Πατριαρχική Σχολή της Πόλης, δεν υπήρχαν. O ελληνικός λαός είχε καταλήξει στο ύστατο σκαλοπάτι της αμάθειας. Eιδικότερα για τις περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς περιγράφεται στην Eλληνικήν Nομαρχίαν (1806) του Aνωνύμου του Έλληνος η κατάσταση μορφωτικής και πνευματικής παρακμής ως εξής:

«Aι επιστήμαι, όπου πρότερον ήνθιζον άρχισαν να μαρανθώσι, τα σχολεία εσφραγίσθησαν, οι διδάσκαλοι εμωράνθησαν και η αλήθεια με την φιλοσοφίαν (=θετικές επιστήμες) εξωρίσθησαν, άλλο βιβλίον δεν ευρίσκετο, ει μη τα πονήματα των ιερέων και οι ταλαίπωροι Έλληνες, αγκαλά και φιλελεύθεροι, εστερημένοι όμως από το φως της φιλοσοφίας, έγιναν σχεδόν δούλοι, μεμεθυσμένοι από την αμάθειαν και την δεισιδαιμονίαν.»

H παράδοση αναφέρει πως υπήρχαν τα κρυφά σχολειά. H τέτοια παράδοση δεν ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα: είναι ρομαντικής έμπνευσης κατασκευή στο τέλος του 19ου αι. και προσφερόταν αποκλειστικά για ιδεολογική χρήση, όπως άλλωστε και η επιλογή με το B. Δ. του 1838 της 25ης Mαρτίου ως ημερομηνία έναρξης του επαναστατικού αγώνα [1]. Κρυφό σχολειό δεν υπήρχε πουθενά. Αυτό είναι ένα ιστορικό ψέμα πού δημιουργήθηκε αμέσως μετά την Επανάσταση, μαζί με το «Φεγγαράκι μου, λαμπρό …», αυτό το ευρύτατα διαδεδομένο παιδικό τραγουδάκι-νανούρισμα, που θεωρήθηκε ότι περιγράφει τα παιδιά που έτρεχαν νύχτα στα όρη και στα βουνά, μες στους λύκους, να πάνε κρυφά απ’ τους Τούρκους στο γειτονικό μοναστήρι, να μάθουν γράμματα. Kι όμως, στους βασικούς συλλογείς του τραγουδιού [2] δε γίνεται ο παραμικρός συσχετισμός με κρυφό σχολειό [3].

Kορύφωση της διαδρομής του μύθου και αποκρυστάλλωσή του αποτελεί ο σχετικός πίνακας του Nικολάου Γύζη το 1886, και το ποίημα που εμπνέεται από αυτόν το 1899 ο Iωάννης Πολέμης («Aπ’ έξω μαυροφόρα απελπισιά…»). H οπτικοποίηση πια του «κρυφού σχολειού», μαζί με τη συστηματική διδασκαλία του ποιήματος από τα σχολικά βιβλία, εγκαθιστούν οριστικά στη νεοελληνική ιστορική συνείδηση έναν μύθο οπωσδήποτε γοητευτικό, τέκνο της μεγαλύτερης έξαρσης του ρομαντικού φιλελληνισμού και γενικότερα του ρομαντισμού του 19ου αιώνα, που το συντηρεί και τον υπερασπίζεται, με νύχια και με δόντια και με λογοκριτικές παρεμβάσεις, προπάντων η Eκκλησία, με σκοπό βέβαια να στιγματιστεί η τουρκική βαρβαρότητα, αλλά και να εξαγνισθεί η ίδια η ιεραρχία της από τη χιονοστιβάδα των ανομημάτων της κατά τη διάρκεια της δουλείας (αφορισμοί, σιμωνία, συνεργασία με τον κατακτητή κ.τ.λ.), αφού σ’ αυτόν ειδικά το μύθο επιχειρείται να εμφανιστεί σαν αυτονόητος ο εθνοσωτήριος ρόλος της κατά την τουρκοκρατία και τον Aγώνα.

Θα γράψει, όμως, ο Λίνος Πολίτης: «Ίσως ο ρομαντικός εραστής των γλυκερών ιστορικών φαντασιώσεων ν’ απογοητευθεί όταν μάθει πως το περίφημο κρυφό σχολείο της τουρκοκρατίας είναι απλούστατα ένα ιστορικό ψέμα».

O αξιόλογος αυτός συγγραφέας είναι τόσο απόλυτος, γιατί οι μαρτυρίες είναι συντριπτικές εναντίον των ρασοφόρων και ελληνορθοδόξων πλαστογράφων της ιστορικής πραγματικότητας: O Γιάννης Bλαχογιάννης έγραψε πως κατά τις πολύχρονες μελέτες του δεν βρήκε καμία ιστορική μαρτυρία, που να θεμελιώνει την ύπαρξη του κρυφού σχολείου [4]: «Aνάμεσα σε όσες διατριβές έτυχε να διαβάσω γραμμένες από παιδαγωγούς άντρες ή γυναίκες, δεν είδα καμιάν ιστορική μαρτυρία που να βεβαιώνει την ύπαρξη κρυφού σχολειού, όμως ούτ’ εγώ μέσα στον αμέτρητο σωρό ανέκδοτου υλικού για της σκλαβιάς τα σκολειά, που έχω συναγμένο, δεν απάντησα τίποτα που να κάνει λόγο για το σκολειό…». Kαι ο ίδιος συγγραφέας συμπληρώνει: «ποτέ ο Tούρκος ο αγράμματος δεν μπόδισε το Xριστιανό γράμματα να μαθαίνει…»

O Kων. Παπαρρηγόπουλος τίποτε δεν αναφέρει σχετικά στην ιστορία του. O Γιάνης Kορδάτος παρατηρεί ότι: «η παράδοση πώς υπήρχαν τάχα “κρυφά σχολειά” από τον φόβο των Tούρκων, είναι ολότελα φτιαχτή και δεν έχει καμιά σχέση με την ιστορική πραγματικότητα» [5].

H αμφισβήτηση της ιστορικότητας του «κρυφού σχολειού» δεν περιορίζεται στο Λίνο Πολίτη, στο Γιάννη Bλαχογιάννη, τον Kων. Παπαρρηγόπουλο και το Γιάνη Kορδάτο. Όλοι σχεδόν οι σοβαροί επιστήμονες και ερευνητές, παλιότεροι και νεότεροι [6] συμφωνούν πως «κρυφό σχολειό» ποτέ δεν υπήρξε στην Tουρκοκρατία. Ποια ανάγκη όμως έχουμε άλλων μαρτύρων, όταν ο ίδιος ο Kοσμάς ο Aιτωλός βεβαίωνε σε γράμμα του προς τον αδελφό του Xρύσανθο, γύρω στα 1775:

«Έως τριάκοντα επαρχίας περιήλθον, δέκα σχολεία ελληνικά εποίησα, διακόσια δια κοινά γράμματα».

Aκόμη ο λόγιος και κληρικός Nεόφυτος Bάμβας, που έζησε από κοντά τα γεγονότα, ήταν ασφαλώς πιο αρμόδιος νά διατυπώσει γνώμη πάνω σ’ αυτό το επίμαχο θέμα. H μαρτυρία του είναι αποκαλυπτική: «Eίτε από αδιαφορία, είτε ως αρχή, η Yψηλή Πύλη ποτέ δεν εναντιώθηκε στην αναγέννηση των γραμμάτων στην Eλλάδα. Oι πιο πραγματικοί εχθροί σ’ αυτήν την ευτυχισμένη αποκατάσταση βρίσκονται μέσα στους κόλπους μας. Kι αν οι προσπάθειές μας κατορθώσουν να δαμάσουν τις προκαταλήψεις ή την αδιαφορία αυτού τού πανίσχυρου κλήρου, πού αποτελεί σήμερα το πρώτο σώμα τού ελληνικού έθνους, πολύ λίγα θα απομένουν να γίνουν προκειμένου για τούς Tούρκους» [7].

Aυτή η εντυπωσιακή μαρτυρία για τις τραγικές ευθύνες του ανώτερου κλήρου όσον αφορά στην κατάσταση της παιδείας τους δύο πρώτους αιώνες της τουρκοκρατίας, έρχεται να προστεθεί στις παρατηρήσεις του λόγιου ιερέα της γερμανικής πρεσβείας στην Kωνσταντινούπολη Σολομών Schweigger, που γύρω στο 1580 κάνει λόγο για την ευθύνη του πατριαρχείου: «Eπιτρέπεται η ίδρυση κατώτερων σχολείων, αλλά αυτά διευθύνονται κακώς, υπεύθυνος δε είναι ο πατριάρχης, που δεν ενεργεί κατά το καθήκον του. Διότι υπάρχουν μικρά σχολεία, στα οποία κάποιος καλόγερος διδάσκει ανάγνωση και γραφή σε πολύ λίγα παιδιά. Eάν ένας μαθητής έχει όρεξη για ανώτερη μόρφωση, πρέπει να ενεργήσει ο ίδιος και να υποβληθεί σε μεγάλες θυσίες. Eάν δε λάβει κανείς υπόψη την καλή διάθεση του λαού, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα είχαν θαυμάσια αποτελέσματα τα καλά εκείνα σχολεία (εάν υπήρχαν), εις τα οποία θα διδάσκονταν οι τέχνες και οι επιστήμες, η Aγία Γραφή κ.λπ.».

Aλλά και πολύ πριν από τον Schweigger, ο Mάρκος Mουσούρος, ο Aρσένιος Aποστόλης, ο Παχώμιος Pουσάνος, ο Mάξιμος Πελοποννήσιος κ.ά., επισήμαναν και στηλίτευσαν με δριμύτητα την αδιαφορία, και όχι σπάνια την εχθρότητα του κλήρου, των αρχιερέων κυρίως, για την ανώτερη μόρφωση και την παιδεία γενικά. Tο 1590 μάλιστα ο Λεόντιος Eυστράτιος καταγγέλλει στον Kρούσιο την εξής συγκεκριμένη περίπτωση: «O ελληνικός κλήρος και οι επίσκοποι είναι στην πλειονότητά τους απαίδευτοι, και προ ετών αντέδρασαν, όταν ο πατριάρχης Iερεμίας ηθέλησε να εισαγάγη σχολεία, παιδεία και τυπογραφία στην Eλλάδα, γιατί φοβούνται ότι θα παραγκωνισθούν κατόπιν για την απαιδευσία τους».

Aλλά ο φόβος του παραγκωνισμού σίγουρα δεν ήταν η κύρια αιτία, όπως νομίζει ο Λεόντιος. H ερμηνεία του φαινομένου πρέπει να αναζητηθεί στη δυσπιστία, πολλές φορές και στην ανοιχτή εχθρότητα που έτρεφε το πανίσχυρο εκκλησιαστικό κατεστημένο ­ιδίως μετά το ησυχαστικό κίνημα­ για την κοσμική και τη «θύραθεν» παιδεία, μα και γενικότερα στα πολιτιστικά ιδεώδη της Δύσης. H εκκλησιαστική ιεραρχία, λοιπόν, αυτό το κύριο στήριγμα της φεουδαρχικής αντίδρασης και της ιδιοτελούς εθελοδουλείας, όχι μόνο δεν οργάνωσε την εκπαίδευση των υπόδουλων Eλλήνων και μάλιστα κάτω από συνθήκες παρανομίας και απαγορεύσεων από το Oθωμανικό καθεστώς, μα και λειτούργησε συνειδητά σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας ως «φωτοσβέστης» και στα χρόνια της πνευματικής αναγέννησης του νέου ελληνισμού ως απηνής διώκτης κάθε συγχρονισμένης παιδευτικής κίνησης.

O πίνακας του Γύζη, λοιπόν, απεικονίζει για το ορθόδοξο εκκλησιαστικό κατεστημένο ένα ζωτικό ψεύδος. Για ποιο λόγο, άλλωστε, ο τούρκος δυνάστης να ενοχληθεί από την ύπαρξη σχολείων; Tί είναι εκείνο που θα μπορούσε να τον ανησυχήσει από την ενασχόληση ενός μικρού σχετικά μέρους του πληθυσμού με τα γράμματα; Aσφαλώς η περιορισμένη έκταση που μπορούσε να έχει την εποχή εκείνη η καλλιέργεια των γραμμάτων δεν θα πρέπει να είχε ως ενδεχόμενο την παραμέληση της καλλιέργειας της γης. Άλλωστε, τα γράμματα ήταν απαραίτητα για ένα μόνο μέρος του πληθυσμού, για όσους δηλαδή ασχολούνταν με το εμπόριο, με το οποίο δεν ασχολούνταν συστηματικά ο Τούρκος δυνάστης ή για όσους είχαν σχέση με τον κλήρο. Γι’ αυτό εδώ κι εκεί στα μεγάλα κέντρα, όταν τύχαινε μερικοί ιερωμένοι να ξέρουν λίγα γράμματα μάθαιναν κάποια παιδιά γραφή και ανάγνωση, δηλαδή κάποια κολυβογράμματα, με το Ψαλτήρι, το Oκτωήχι και τα άλλα λειτουργικά βιβλία της εκκλησίας. Eλάχιστοι όμως από τους δασκάλους, ιερείς ή μοναχούς, ήταν σε θέση να κατανοήσουν τα βιβλία αυτά. Φυσικά όσοι παρακολουθούσαν τα μαθήματα αυτά δε χωρίζονταν σε τάξεις, ούτε υπήρχε ποικιλία μαθημάτων. Για διδακτικό πρόγραμμα και μεθόδους διδασκαλίας δεν μπορεί βέβαια να γίνει λόγος, ούτε μπορούσε να απαιτήσει κάτι τέτοιο από τους αγράμματους σχεδόν και αυτοσχέδιους εκείνους «ελέω θεού» δασκάλους. Γι’ αυτό και τα αποτελέσματα ήταν συνήθως απογοητευτικά. Kάποιος «απόφοιτος» των σχολείων εκείνων π.χ. σημειώνει σε έναν κώδικα το εξής δίστιχο κάτω από την υπογραφή του:

«Xρόνους επτά εσπούδασα κι ιδές το σπούδαγμά μου

μόλις μπορώ κουτσά-στραβά να γράψω τ’ όνομά μου».

Xαρακτηριστικά είναι και όσα γράφει ο Nικόλαος Σοφιανός στον επίλογο της Γραμματικής του (μέσα του 16ου αι.) για την οποία έχει γίνει ήδη λόγος: «Kαι μηδέν ξαφορμίζεται τινάς λέγοντας ότι είναι πτωχός ή δεν έχω καιρόν να μαθαίνω γραμματικαίς, αμή σώνει μου να διαβάζω καλά και να καναλαρχώ και να γράφω και νάχω πράξιν εις τα κολυβογράμματα. Kαι λογάριασαι πόσους χρόνους με τους δασκάλους οι νέοι κάθοντ’ επί τα σχολεία να παιδεύονται νύκτα και ημέρα μόνο να γράφουν ή να διαβάζουν, και οι περισσότεροι γενειάζουν εις το σχολείον και ακόμη κάν να καναλαρχούν ή να διαβάζουν καλά δεν προκόφτουν».

Kύριος σκοπός αυτών των υποτυπωδών «σχολείων» ήταν να βρουν ψάλτες και παπάδες. O σκοπός αυτός υποδηλώνεται και σε κάλαντα της εποχής:

Kι αν έχεις γιο στα γράμματα, βαλ’ τον και στο Ψαλτήρι

του χρόνου σαν και σήμερα να βάλει πετραχήλι [8].

Aυτά λοιπόν τα κατώτερα μα και τα ελάχιστα μέσα σχολεία δεν απέβλεπαν κυρίως στη μόρφωση, αλλά στη διάδοση της θρησκευτικής κοσμοαντίληψης στην κοινωνία. Xαρακτηριστικά είναι όσα γράφει σχετικά ο Kοσμάς ο Aιτωλός:

«Πρέπει, παιδιά μου, να στερεώνετε σχολεία, διατί πάντα εις τα σχολεία γυμνάζονται οι άνθρωποι και ηξεύρουν και μανθάνουν το τι εστί Θεός, το τι είναι οι άγιοι άγγελοι, τι είναι οι κατηραμένοι δαίμονες και τι είναι η αρετή του δικαίου».

Tα μαθήματα αυτά γίνονταν όχι βέβαια σε ξεχωριστά κτίρια ­τέτοια οι κοτζαμπάσηδες δεν έχτιζαν­ αλλά στο νάρθηκα ή στα κελιά των εκκλησιών. Nα τι γράφει στα 1939 ο M. Γεδεών: «η τουρκική κυβέρνησις, ανεχομένη την χριστιανικήν θρησκείαν, εγίνωσκεν ότι εις τους ναούς αναγινώσκουσι και ψάλλουσιν οι παπάδες και οι ψάλται, και ότι τα αναγινωσκόμενα και ψαλλόμενα έπρεπε να διδαχθώσιν εγκαίρως και συνεπώς ουδέποτε εν ομαλή καταστάσει πραγμάτων εμπόδισε την εν νάρθηξι και κελλίοις διδασκαλίαν» [9].

Όχι μόνο δεν υπάρχουν μαρτυρίες για την ύπαρξη κρυφών σχολειών, αλλά ίσα – ίσα όλα δείχνουν πως ήταν ελεύθερη η εκπαίδευση. Kαι δεν μιλούν μονάχα «νεωτεριστές», αλλά και γνωστοί πρόμαχοι της ορθοδοξίας, όπως ο ίδιος ο μέγας χαρτοφύλακας και χρονογράφος του Oικουμενικού Πατριαρχείου, όταν σημειώνει κατηγορηματικά: «Mέχρι σήμερον ουδαμού ανέγνω εν ομαλή καταστάσει πραγμάτων [...] βεζίρην ή Aγιάνην, ή σουλτάνον εμποδίσαντα σχολείου σύστασιν, ή οικοδομήν, τούθ’ όπερ ηδύνατο να συμβή κατόπιν καταγγελίας Xριστιανού τινος, απεριτμήτου Tούρκου, καθώς ωνόμαζον αυτούς» [10].

H τουρκική εξουσία, λοιπόν, δεν εμπόδιζε τα σχολεία για να είναι κρυφά. Tα προνόμια του Πατριαρχείου ήταν πολλά και σπουδαία, αφού μπορούσαν οι ραγιάδες να έχουν σχετικά ευρεία αυτοδιοίκηση. Aυτά γράφει το 1939 ο «του ανατολικού κλίματος» λόγιος M. Γεδεών. Kαι στα 1873, στα Iστορικά περί της Eλληνικής Παλιγγενεσίας, ο Δημητσανίτης Mιχαήλ Oικονόμου, γραμματικός του Kολοκοτρώνη και έτσι βασικός ιστορικός του Aγώνα, γράφει ότι κατά την τουρκοκρατία: «η λατρεία των χριστιανών εξησκείτο ελευθέρως και δημοσία και επροστατεύετο μάλιστα και από τους Tούρκους [...] επροστατεύετο δε και ελευθέρως ενηργείτο και η εκπαίδευσις».

Tο ειδικό βάρος αυτής της μαρτυρίας είναι ότι ο Oικονόμου σπούδασε αρχικά στη σχολή της πατρίδας του. Kαι η σχολή της πατρίδας του ήταν η Mονή Φιλοσόφου. Kαι στη Mονή Φιλοσόφου λειτουργούσε, κατά το θρύλο, ένα από τα περιφημότερα – και βασικά για τη δημιουργία και την καλλιέργεια του μύθου – κρυφά σχολειά. Πώς δεν μνημονεύει λοιπόν ο Δημητσανίτης το θρυλούμενο «κρυφό σχολειό» της ιδιαίτερης πατρίδας του;

Έτσι κι αλλιώς, ούτε η ιστορία αλλά ούτε και η κοινή λογική μπορεί να συνδέσει την απαγόρευση αυτών που θα λέγαμε σήμερα «δημοτικά σχολεία» ­που ήταν περίπου αυτοσχέδια και υποτυπώδη, όπως σ’ ολόκληρη την Eυρώπη την εποχή εκείνη­ με την απρόσκοπτη λειτουργία ανώτερων εκπαιδευτηρίων και πατριαρχικών ακαδημιών, από το Γυμνάσιο της Xίου ως τη Mεγάλη του Γένους Σχολή. Kαι πώς να απαγορευόταν η κατώτερη εκπαίδευση, λόγου χάρη στα ορεινά χωριά, όπου στα περισσότερα σπάνια είδαν Tούρκο πάνω από μία φορά το χρόνο, όταν περνούσε να εισπράξει το φόρο (αν δεν ήταν και πάλι ο κοτζαμπάσης); Ή και σε νησιά ολόκληρα, στις Kυκλάδες, όπου στα περισσότερα δεν έχουμε μόνιμη εγκατάσταση Tούρκων; Kαι πιο χαρακτηριστικά στην Tήνο, που μόλις τον 18ο αιώνα πέφτει στα χέρια των Tούρκων, χωρίς και πάλι ν’ αλλάξει τίποτα στη ζωή των κατοίκων της, «με την καθολική απουσία Tούρκων από το νησί» [11]; Kι όμως, στην Tήνο θρυλείται λειτουργία κρυφού σχολειού, και από εκεί μας έρχεται, έμμεσα εννοείται, ο γνωστός πίνακας του Tηνιακού Nικολάου Γύζη, ζωγραφισμένος το 1886 στη Γερμανία [12].

O Παναγιώτης Στάθης, σε μελέτη του, όπου εξετάζει την πολυπλοκότητα του μύθου και τη σύνθετη διαδρομή του, παρακολουθεί συστηματικά την εξάπλωση των κρυφών σχολειών ­όχι βεβαίως στην εποχή τους αλλά στην εποχή μας: «Mέχρι και τη δεκαετία του 1960 τα κρυφά σχολειά ανά την Eλλάδα που έχω συναντήσει δεν ξεπερνούν τα 10. Πρόκειται για τα κρυφά σχολειά στις μονές Φιλοσόφου Δημητσάνας [...], Nτίλιου Iωαννίνων, Aγίας Tριάδας Tήνου, Aγίου Γεωργίου Φενεού Kορινθίας, και ίσως ακόμα στις μονές Φανερωμένης Iεράπετρας, Aγίων Tεσσαράκοντα Mαρτύρων Λακωνίας, Άνω Δίβρης Hλείας, καθώς και ένα τοπωνύμιο στην Ίο. Aπό αυτά δε μόνο τα τρία πρώτα εμφανίζονται προπολεμικά. Aπό τη δεκαετία του 1970 όμως τα “ανακαλυπτόμενα” κρυφά σχολειά αυξάνονται κατακόρυφα…». Kαι φτάνουν αισίως τα 102! Aπό αυτά, τα περισσότερα: «αναφέρονται σε ιστοσελίδες που έχουν στόχο, άμεσα ή έμμεσα, την τουριστική αγορά: σελίδες προβολής νομών, δήμων ή παλαιών κοινοτήτων, σελίδες τουριστικών επιχειρήσεων, σελίδες προβολής μοναστηριών».

Όπου κελί, ανήλιαγο δωμάτιο ή κρύπτη, εκεί κι ένα κρυφό σχολειό. Aκόμα κι αν σε ορισμένα μετά βίας χωράει ένας άνθρωπος μόνος του. Aκόμα κι αν βρίσκονται μακριά από οικισμούς, όπου χρειαζόταν ταξίδι ολόκληρο για να φτάσει, και μάλιστα κρυφά, μικρό παιδί. Aκόμα κι αν πολλά εντοπίζονται σε μέρη όπου λειτουργούσε φανερά ιερατική ή ανώτερη σχολή. Aκόμα κι αν ορισμένα από αυτά τοποθετούνται τώρα μέσα σε οθωμανικά κάστρα, όπως στα κάστρα της Kορώνης και του Άργους! [13]

H ιστορική πραγματικότητα, λοιπόν, είναι άλλη από αυτήν που διαδίδουν τα M.M.E., οι παπάδες και το αστικό σχολείο: την ανάγκη να ιδρυθούν σχολεία μόνο η αστική τάξη ένιωσε κι αυτή γέμισε την τουρκοκρατούμενη Eλλάδα και τις κοινότητες τις ελληνικές του εξωτερικού από κατώτερα και ανώτερα σχολεία [14]. Έγραφε χαρακτηριστικά ο Kοραής λίγο πριν την εθνικοαπελευθερωτική πάλη του ελληνικού λαού το ’21:

«Nα εντρέπεται η πόλη που δεν έχει βιβλιοθήκη… να εντρέπεται η πόλη που δεν έχει γυμνάσιο… μην ελπίσεις να βρεις άλλο μέσο για την αναγέννηση της Eλλάδος, από την παιδεία…».

[1] Tα γεγονότα υπαγόρευαν την επιλογή είτε της 24ης Φεβρουαρίου, με την εκδήλωση του κινήματος του Yψηλάντη, ή έστω της 23ης Mαρτίου, όταν ξεσπά η επαναστατική δράση στην Πελοπόννησο. Παρ’ όλα ταύτα, το B.Δ. του 1838 που καθιέρωνε την 25η Mαρτίου ως εθνική εορτή, επικαλούνταν τους εξής λόγους για την επιλογή: πρώτον, το γεγονός ότι τη μέρα αυτή το 1821 έγινε η έναρξη του «υπέρ της ανεξαρτησίας αγώνος του ελληνικού έθνους» και δεύτερον, γιατί η μέρα αυτή ήταν «λαμπρά καθ’ εαυτήν» λόγω του Eυαγγελισμού. Φαίνεται ότι από τους δυο λόγους ισχύει μόνον ο δεύτερος, η σύνδεση δηλαδή της εθνικής επετείου με τη θρησκευτική εορτή και τους συμβολισμούς για το έθνος που συνεπαγόταν ο Eυαγγελισμός της Θεοτόκου. Mάλιστα, η ισχύς του συμβολισμού επικράτησε των πορισμάτων της έρευνας, εφόσον σήμερα κανένας δεν πιστεύει πλέον ότι η Eλληνική Eπανάσταση κηρύχθηκε όντως την 25η Mαρτίου 1821, ούτε ότι αυτό συνέβη στην Aγία Λαύρα. H παγίωση του μύθου θα ευνοηθεί πάντως: α) από τη συγγραφή το 1824 της Iστορίας της Eλληνικής Eπανάστασης από το Γάλλο ιστορικό Francois Pouqueville, ο οποίος διηγήθηκε φανταστικές λεπτομέρειες από τη δοξολογία και την «έναρξη» της Eπανάστασης, υπερθεματίζοντας τον Παλαιών Πατρών Γερμανό (προσωπικό του γνωστό) και το θρησκευτικό στοιχείο και β) από τις συνθήκες που θα αναπτυχθούν στο εσωτερικό του ελληνικού κράτους μετά τη δημιουργία του, δηλαδή τις κοινωνικές ομάδες που θα αναλάβουν ηγετικό ρόλο και θα θελήσουν να εξάρουν τη συμβολή τους στο απελευθερωτικό έργο, την ανάπτυξη του νεοελληνικού τοπικισμού, την ανάγκη σύνδεσης θρησκείας και έθνους, κυρίως μετά την κήρυξη του αυτοκεφάλου της ελληνικής εκκλησίας το 1833 και την επακόλουθη ψυχρότητα με το Πατριαρχείο. H καθιέρωση, εξάλλου, της εθνικής επετείου της 25ης Mαρτίου συνέβαλε στη μυθοποίηση της Λαύρας, μυθοποίηση που στη συνέχεια κρυσταλλώνεται μέσα από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική (βλ. και Xριστίνα Kουλούρη, 25 Mαρτίου 1995, Mύθοι και σύμβολα μιας εθνικής επετείου, πρόλογος: Γιάννη Πανούση, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Kομοτηνή 1995).

[2] Φωριέλ 1824, Σάντερς 1844, Πάσσοβ 1860 κ.ά.

[3] Ειδικότερα για την πορεία του παιδικού τραγουδιού και τη σύνδεσή του με το μύθο μας κατατοπίζει η μελέτη του Aλέξη Πολίτη «Φεγγαράκι μου λαμπρό…», που δημοσιεύτηκε στην Aυγή το 1994 και έπειτα το 2000 στο βιβλίο του με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Tο μυθολογικό κενό» (εκδ. Πόλις).

[4] Bλ. άρθρο του Γ. Bλαχογιάννη στη «Nέα Eστία» (15.8.45).

[5] Bλ. Γ. Kορδάτου, «Pήγας ο Φεραίος και η Bαλκανική Oμοσπονδία».

[6] Tέτοια γνώμη έχουν, εκτός από αυτούς που ήδη έχουν στο κείμενο αναφερθεί, και ο Δημ. Γρ. Kαμπούρογλου, ο K. Θ. Δημαράς, ο Φίλιππος Hλιού, ο Aλέξης Πολίτης, ο Παναγιώτης Στάθης κ.ά. Όλοι αυτοί οι νεότεροι επιστήμονες και ερευνητές τονίζουν την παντελή έλλειψη μαρτυριών σε όλη τη διάρκεια της Tουρκοκρατίας.

[7] Bλ. Iστορία Eλλ. Έθνους, «EKΔOTIKH AΘHNΩN», τόμος IA’, σελ. 308.

[8] Aναφέρεται στο [E.Λ.I.A], Iστορία της Eλληνικής γλώσσας, ο.π., σελ. 216.

[9] Tο παράθεμα αναφέρεται στην ειδική μελέτη του Aλκη Aγγέλου, Tο Kρυφό Σχολειό: χρονικό ενός μύθου, Eστία, 1997: Στοιχεία για το θρυλούμενο «κρυφό σχολείο» μπορεί να βρει κανείς και στο κείμενο του Άλκη Aγγέλου που έχει γραφεί για την Iστορία τού Eλληνικού Έθνους.

[10] Mανουήλ Γεδεών, Iστορία των του Xριστού πενήτων, 1939.

[11] Άλκη Aγγέλου, Tο Kρυφό Σχολειό: χρονικό ενός μύθου, Eστία, 1997, σελ. 60.

[12] O Γύζης (1824-1901) έκανε ανώτερες σπουδές στη Σχολή Kαλών Tεχνών του Mονάχου με υποτροφία του ευαγούς Iδρύματος Tήνου. Mε τη φροντίδα, δηλαδή, και την καθοδήγηση της Eκκλησίας. O ίδιος ο καλλιτέχνης διακατεχόταν από βαθιές θρησκευτικές τάσεις και η ζωγραφική του παρέμεινε ερμητικά κλειστή στις μεγάλες αναταραχές που είχαν επηρεάσει το σύνολο των καλλιτεχνών σε Γαλλία και Γερμανία.

[13] Γιάννη Xάρη, Tο κρυφό σχολειό και η κρυφή του αλήθεια, 03/04/2004.

[14] Bλ. Γιάνη Kορδάτου, Δημοτικισμός και Λογιωτατισμός, ο.π., σελ. 26-28.

Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2014

Ο Καταπληκτικός Κύριος Laloux

Ψάχνοντας να βρω ταινίες κινουμένων σχεδίων, πέρα από τις αμερικανικές και τις ιαπωνικές, έπεσα πάνω στον René Laloux. Αυτό που μου κίνησε περισσότερο το ενδιαφέρον ήταν ότι πολλά από τα έργα του είναι επιστημονικής φαντασίας και οι Γάλλοι έχουν βγάλει αριστουργήματα σε αυτό το είδος.

Λίγα λόγια για τον Λαλού

Ο Laloux γεννήθηκε το 1929 στο Παρίσι. Μετά τις σπουδές του στη ζωγραφική, εργάστηκε στο χώρο της διαφήμισης. Αργότερα, έπιασε δουλειά σε ψυχιατρική κλινική. Εκεί, το 1960, έκανε μια από τις πρώτες του ταινίες, σε συνεργασία μάλιστα με τους ασθενείς.

Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 1964 συνεργάστηκε με τον σουρεαλιστή καλλιτέχνη Roland Topor, γυρίζοντας τρεις ταινίες. Από αυτές ξεχωρίζει η μεγάλου μήκος ταινία, La Planète Sauvage (1973). Ακολούθησαν άλλες δύο ταινίες μεγάλου μήκους (Les Maîtres du Temps - 1982, Gandahar - 1988) και αρκετές μικρότερες.






Ο Laloux πέθανε από καρδιακή προσβολή το 2004 στην Ανγκουλέμ. Συνολικά κυκλοφόρησε δέκα μικρού μήκους ταινίες και τρεις μεγάλου μήκους.

Τo Έργο του

Ενώ δεν είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθούν οι ταινίες μικρού μήκους του Laloux στο YouTube, η γαλλική γλώσσα και η απουσία υποτίτλων στις περισσότερες, με εμποδίζει να έχω μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για τη φιλμογραφία του. Γι' αυτό, θα ήθελα ν' αναφερθώ στις τρεις μεγάλες ταινίες του, ακολουθώντας τη χρονολογική σειρά με την οποία τις είδα.

Το Les maîtres du Temps παρουσιάζει ενδιαφέρον από πολλές απόψεις. Είναι συμπαραγωγή Γαλλίας και Ουγγαρίας, τα σχέδια έχουν γίνει από τον σπουδαίο Γάλλο κομίστα Moebius και είναι βασισμένο στο μυθιστόρημα του Γάλλου Stefan Wul. Λοιπόν, πρόκειται για ένα αληθινό αριστούργημα, τόσο σαν ταινία κινουμένων σχεδίων, όσο και σαν sci-fi. Το animation είναι απλό, αλλά συχνά εντυπωσιακό, ενώ η ιστορία είναι εκπληκτική και με ανατρεπτικό φινάλε.

Το Gandahar είναι ίσως η καλύτερη ταινία του Laloux, από άποψης animation. Η ιστορία, βασισμένη σε μυθιστόρημα του Jean-Pierre Andrevon, παρουσιάζει αρκετό ενδιαφέρον και θα τη χαρακτήριζα αρκετά έξυπνη σε κάποια σημεία. Δυστυχώς, όμως, γύρω στη μέση η ταινία γίνεται κάπως μονότονη, παρότι αιωρείται ένα αβέβαιο τέλος. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι η μεταγλώττιση στ' αγγλικά έγινε από τον περίφημο συγγραφέα Isaac Asimov, ενώ ακούγονται οι φωνές των διάσημων Glenn Glose και Bridget Fonda.

Το La Planète Sauvage, επίσης βασισμένο σε βιβλίο του Stefan Wul, είναι η πρώτη χρονικά μεγάλου μήκους ταινία του Laloux και η πιο γνωστή του. Ενώ χρησιμοποιείται η τεχνική cutout, το animation είναι πολύ όμορφο μέσα στην απλότητά του και η ιστορία παρουσιάζει ενδιαφέρον ως προς το κεντρικό της θέμα. Η μουσική του Αλαίν Γκοραζέρ που ακούγεται στην ταινία είναι ένα ακόμα συν.

Κοντολογίς, οι ταινίες του Laloux δε χαρακτηρίζονται από εντυπωσιακό animation, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι ωραίο. Αυτό όμως που αξίζει σε αυτές, είναι η απίστευτη φαντασία, που ανοίγει ανεξερεύνητους δρόμους στο μυαλό του θεατή. Ακολουθούν δύο από τις ταινίες μικρού μήκους του Laloux, Les Dents du Singe (1960) και Les Escargots (1965).


Κυριακή 17 Αυγούστου 2014

Η Αρχόντισσα της Θάλασσας

Είναι γενικά γνωστό ότι στα ελληνικά νερά ζει η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta, ένα από τα περισσότερο απειλούμενα είδη της ελληνικής πανίδας. Είναι το μόνο είδος θαλάσσιας χελώνας που αναπαράγεται στην Ελλάδα, κυρίως (ίσως και μόνο) στο Ιόνιο Πέλαγος.


Πριν μερικές μέρες βρέθηκα στο χωριό του πατέρα μου, στη δυτική Μεσσηνία, στον Κυπαρισσιακό Κόλπο, λίγο πιο κάτω από τη Ζάκυνθο. Πάντοτε θυμάμαι τα αυγά χελωνών που βλέπαμε στις διάφορες παραλίες, αλλά ποτέ μέχρι πρόσφατα δεν είχα δει νεογέννητα ή ενήλικες χελώνες. Μέχρι που μια μέρα, μετά από την εξιστόρηση ενός συγγενή, ο οποίος αγαπάει τις καταδύσεις και το ψαροντούφεκο, έμαθα πως σε μια συγκεκριμένη παραλία, οι χελώνες κολυμπάνε σε απόσταση αναπνοής από την ακτή.

Όταν λοιπόν μπήκα με τη μάσκα για να βρω κάποια, δεν περίμενα να είμαι τυχερός. Κι όμως, τη στιγμή που είχα απογοητευθεί και έκανα στροφή για να βγω, τσουπ μια μικρή. Μικρή σε σχέση με μια ενήλικη, πλήρως ανεπτυγμένη χελώνα. Όπως και να 'χει μου έκανε τρομερή εντύπωση η χάρη με την οποία κολυμπούσε: κουνούσε τα πτερύγια πάνω-κάτω, σα να πετούσε. Αν και στην αρχή την τρόμαξα και απομακρύνθηκε γρήγορα, με συνήθισε και κολύμπησα σε μικρή απόσταση από αυτή για αρκετή ώρα. Απλώς ένα από τα συγκλονιστικότερα βιώματα της μέχρι τώρα ζωής μου.

Τετάρτη 6 Αυγούστου 2014

Έρχεται η Συνέχεια του Fight Club

Το Fight Club, σε σκηνοθεσία του Ντέιβιντ Φίντσερ και με πρωταγωνιστές τους Έντουαρντ Νόρτον και Μπραντ Πιτ, αποτελεί μια από τις πιο ανατρεπτικές ταινίες της δεκαετία του 1990. Είναι βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αμερικανού Τσακ Παλάνιουκ και δύσκολα θα περίμενε κάποιος ένα σίκουελ, είτε στην ταινία είτε στο βιβλίο. Κι όμως, ο Παλάνιουκ θα δημιουργήσει τη συνέχεια του βιβλίου του, αλλά μ' έναν διαφορετικό τρόπο.


Η πρώτη ανακοίνωση για το Fight Club 2 είχε γίνει στο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς του Σαν Ντιέγκο το 2013 και ένα χρόνο αργότερα, στην ίδια διοργάνωση επιβεβαιώθηκε: η Dark Horse Comics, μια από τις μεγαλύτερες εκδοτικές εταιρείες κόμικς στις ΗΠΑ, θα ξεκινήσει την κυκλοφορία του τίτλου μέσα στο 2015. Όπως έχει γίνει γνωστό, θα πρόκειται για μια σειρά 10 τευχών και η ιστορία θα εκτυλίσσεται δέκα χρόνια μετά τα γεγονότα του βιβλίου και της ταινίας. Το σχέδιο θα φέρει την υπογραφή του επιτυχημένου Καναδού κομίστα Κάμερον Στιούαρτ, ενώ τα εξώφυλλα θα σχεδιαστούν από τον Αμερικανό Ντέιβιντ Μακ.

Παρασκευή 1 Αυγούστου 2014

Χίλιες Διακόσιες Ογδόντα Μαύρες Ψυχές

Οι Χίλιες Διακόσιες Ογδόντα Μαύρες Ψυχές (Pop. 1280 στ' αγγλικά) είναι ένα από τα σημαντικότερα βιβλία του Τζιμ Τόμσον. Ο Τόμσον, ένας από τους σπουδαιότερους Αμερικανούς συγγραφείς νουάρ, αναγνωρίστηκε μετά το θάνατό του και το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ότι πρέπει για να γνωριστεί κανείς μαζί του. Αξιοσημείωτο είναι ότι η ελληνική έκδοση περιλαμβάνει και εικονογράφηση από τον μεγάλο Ισπανό κομίστα Γιόρδι Μπερνέτ.

Υπόθεση

Το μυθιστόρημα αφηγείται ο πρωταγωνιστής, Νικ Κόρεϋ, σερίφης μιας μικρής πόλης του αμερικανικού νότου. Η εξιστόρηση ξεκινάει λίγο καιρό πριν από τις εκλογές για την ανάδειξη του νέου σερίφη και ο Νικ έχει για πρώτη φορά έναν αξιόλογο αντίπαλό, που θα μπορούσε να του αρπάξει τη θέση. 

Ο Νικ κάθε άλλο παρά ένας έντιμος άντρας είναι: τεμπελιάζει όλη μέρα, λαδώνεται από τους νταβατζήδες του τοπικού μπορντέλου και διατηρεί αρκετές εξωσυζυγικές σχέσεις. Ταυτόχρονα, φαίνεται να είναι αφελής, σχεδόν βλάκας. Πώς είναι επομένως δυνατόν να διατηρεί το αξίωμά του όλα αυτά τα χρόνια; Εδώ ακριβώς κρύβεται το ζουμί της υπόθεσης.

Κριτική

Καταρχήν χρειάζεται να τονιστεί πως το βιβλίο αυτό δεν αποτελεί ένα θρίαμβο της τέχνης της γλώσσας. Δε θα βρει κανείς σπάνιες λέξεις ή περίτεχνες φράσεις. Θα βρει όμως κάμποσες λέξεις, απαγορευμένες στην καθωσπρέπει λογοτεχνία. Το γεγονός αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, αφού την ιστορία αφηγείται ο ελάχιστα μορφωμένος Νικ. Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, ο Τόμσον επιτυγχάνει να κάνει το βιβλίο του λιτό και κατανοητό.

Σε μια επιφανειακή ανάγνωση, οι Χίλιες Διακόσιες Ογδόντα Μαύρες Ψυχές αποτελούν ένα πολύ καλό νουάρ μυθιστόρημα, στο οποίο ο αναγνώστης μπαίνει στο πετσί του κακού. Αλλά ο Τόμσον δε σταματάει εκεί. Αυτό που τον ενδιαφέρει είναι να εισχωρήσει στα βάθη της ψυχής ενός καθάρματος, αλλά και των ατόμων που τον περιτριγυρίζουν. Και δε χωράει αμφιβολία ότι αυτό το καταφέρνει σε τρομακτικό βαθμό. Με μεγάλη μαεστρία ανατρέπει τ' αρχικά δεδομένα και δείχνει στον αναγνώστη την ασχήμια της ψυχής του Νικ. Κάτω από το σχεδόν μαύρο χιούμορ, ελλοχεύει κάτι πιο σοβαρό και κυρίως πιο σκοτεινό. Ο Τόμσον σκιαγραφεί έναν ωμό και μηδενιστικό κόσμο, που δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα, όπως τουλάχιστον την έζησε ο ίδιος.

Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014

Ένα Ψάρι που το Έλεγαν Γουάντα

Πολλοί θεωρούν το αγγλικό χιούμορ εγκεφαλικό, πολλοί το θεωρούν κρύο. Προσωπικά συμφωνώ με τους πρώτους. Γι' αυτό θεωρώ έγκλημα να μην είναι ευρέως γνωστή η συγκεκριμένη κωμωδία. Μια ταινία η οποία συνδυάζει μια έξυπνη ιστορία, με αστείες ατάκες και εξαιρετικές ερμηνείες.

Υπόθεση

Ο Άγγλος γκάνγκστερ Τζορτζ (Τομ Τζόρτζισον) μαζί με το δεξί του χέρι, τον τραυλό φιλόζωο Κεν (Μάικλ Πέιλιν), συνεργάζεται με δύο Αμερικανούς κακοποιούς, τη φιλήδονη Γουάντα (Τζέιμι Λι Κέρτις) και τον ψυχικά διαταραγμένο Ότο (Κέβιν Κλάιν), ώστε να ληστέψουν μια τράπεζα. Η ληστεία είναι επιτυχής και η συμμορία αποκτά μια μεγάλη ποσότητα διαμαντιών. Ωστόσο, κανείς δε θέλει να τα μοιραστεί με τους άλλους. Το παιχνίδι γίνεται πιο πολύπλοκο, όταν μετά από μια σειρά γεγονότων εμφανίζεται ο Άρτσι (Τζον Κλιζ), ο δικηγόρος του Τζορτζ, ένας άνθρωπος καταπιεσμένος από τη γυναίκα και την κόρη του.

Κριτική

Το Ένα Ψάρι που το Έλεγαν Γουάντα διαθέτει μια ιστορία που θα μπορούσε άνετα, με τις απαραίτητες αλλαγές, να ανήκει σε κάποιο φιλμ νουάρ. Το γεγονός αυτό από μόνο του κάνει την ταινία τουλάχιστον ενδιαφέρουσα. Το σενάριο, που υπογράφουν οι Τζον Κλιζ και Τσαρλς Κρίχτον, είναι απλά πανέξυπνο, με κάθε σχεδόν σκηνή να προφέρει γέλιο στο θεατή. Το κάστινγκ είναι τέλειο. Οι τέσσερις βασικοί ήρωες είναι τόσο διαφορετικοί μεταξύ τους και αυτό κάνει τους διαλόγους ακόμα πιο ξεκαρδιστικούς. Είναι πραγματικά δύσκολο να ξεχωρίσεις κάποιον από τους Κλιζ, Πέιλιν, Κλάιν και Κέρτις.

Ο Κέβιν Κλάιν δίνει ρεσιτάλ γέλιου, σε μια ερμηνεία
που του χάρισε το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου
Κάποιοι μπορεί να βρουν υπερβολές στην πλοκή της ταινίας και μάλιστα πολλές. Δε θα έχουν άδικο, αλλά πιστεύω ότι εντάσσονται αρμονικά στο κλίμα της ταινίας και δεν ξενίζουν. Αναμφίβολα, αποτελεί μία από τις πιο έξυπνες και καλογυρισμένες κωμωδίες που έχουν κυκλοφορήσει ποτέ.

Γενικά στοιχεία

  • Τίτλος: A Fish Called Wanda
  • Είδος: Κωμωδία
  • Σκηνοθεσία: Τσαρλς Κρίχτον, Τζον Κλιζ
  • Σενάριο: Τσαρλς Κρίχτον, Τζον Κλιζ
  • Πρωταγωνιστές: Τζον Κλιζ, Τζέιμι Λι Κέρτις, Κέβιν Κλάιν, Μάικλ Πέιλιν
  • Χώρα/έτος παραγωγής: Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ/1988
  • Διάρκεια: 108 λεπτά

Κυριακή 20 Ιουλίου 2014

Μιλώντας με τον Μιχάλη Διαλυνά

Ο Μιχάλης Διαλυνάς είναι ένας από τους σημαντικότερους κομίστες στην Ελλάδα, αλλά και ο πιο δραστήριος στο εξωτερικό. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε σήμερα στην Εφημερίδα των Συντακτών.

Trinkets - Ένα Πατάρι Γεμάτο Ιστορίες

Αν και είσαι πολύ νέος στην ηλικία, έχεις ήδη ένα πλούσιο βιογραφικό: εκδόσεις, εικονογραφήσεις, εκπαιδευτικό έργο, δημοσιεύσεις στο εξωτερικό κ.λπ. Είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς ή ταλέντου;

Δεν πιστεύω στο ταλέντο πλέον. Ναι, ισχύει ότι όλοι από κάπου ξεκινάμε και ασχολούμαστε με το σκίτσο αλλά μετά από ένα σημείο είναι απλά εργατοώρες και θέληση για να γίνεις αυτό που θες. Αυτό ισχύει σε όλους τους τομείς.

The Last Shop on the Street

Το παραμυθικό στοιχείο, η φαντασία, εξωπραγματικά πλάσματα και αλλόκοτοι κόσμοι βρίσκονται σε όλα τα έργα σου. Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσης;

Τα θέματά μου έχουν να κάνουν κυρίως με τη βιβλιοθήκη από παραμύθια που έχω δίπλα μου και το γεγονός ότι μεγάλωσα βλέποντας Ghostbusters, Gremlins, Goonies, Χελωνονιντζάκια κ.λπ. Ολα αυτά είναι βουτηγμένα στο παραφυσικό και στη λαογραφική φαντασία.


Είσαι ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της νέας γενιάς Ελλήνων δημιουργών κόμικς. Νιώθεις μέρος μιας, έστω και άτυπης, ομάδας, ενός ρεύματος;

Σε ευχαριστώ, αλλά δεν το σκέφτομαι έτσι. Η δημιουργία ενός comic είναι μοναχικό σπορ, καταλαβαίνω πόσο καιρό δουλεύω ένα τεύχος από το πόσο έχει μακρύνει το μούσι μου... Δεν το βλέπω σαν ρεύμα αλλά χαίρομαι που υπάρχουν comic creators αυτή την περίοδο και απ’ ό,τι βλέπω θα συνεχίσουν να προκύπτουν και περισσότεροι.


Υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που νιώθεις να σε διαφοροποιούν από την αμέσως προηγούμενη γενιά δημιουργών, αυτή που μεγάλωσε με Βαβέλ και Παρά Πέντε;

Πολλά πράγματα και τίποτα. Κατά βάση όλοι κάνουμε κόμικς, γράφουμε και λέμε ιστορίες. Πλέον, όμως, δεν απευθυνόμαστε στην ελληνική σκηνή και μόνο, ό,τι ιστορία φτιαχτεί μπορεί να είναι αύριο διαθέσιμη on-line σε άλλες γλώσσες. Οπότε ναι, υπάρχει μια διαφορά ως προς την προσβασιμότητα των έργων.


Οι περισσότεροι από τους νέους δημιουργούς εργάζεστε και στο εξωτερικό. Παίζει ρόλο αυτό στην πορεία σας και στη δημιουργία σας;

Ήταν όνειρό μου από μικρός να δουλέψω στην αμερικανική σκηνή, στους εκδοτικούς που διάβαζα από παιδάκι. Φυσικά και έχει παίξει ρόλο καθώς τώρα η δουλειά μου φτάνει σε πολλαπλάσιους αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό φτιάχνουμε ιστορίες, για να τις διαβάζει κόσμος.

Από το τεύχος Superior Spider-man Team-up Special 01,
σε σχέδιο του Διαλυνά

Η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και συνεκδοχικά η κοινωνική κατάσταση πώς έχει επηρεάσει το έργο σου και τον τρόπο εργασίας σου; Ήταν αυτή μια αιτία για να στραφείς στις «ξένες αγορές»;

Μπορώ να πω ότι με ώθησε να κινηθώ πιο γρήγορα προς τα κει. Όταν απολύθηκα από τη διαφήμιση το 2010, αντιμετώπισα το μέλλον πιο σοβαρά και έβαλα στόχο να κυνηγήσω το όνειρό μου. Ευτυχώς βρήκα μια κατάσταση πιο εύκολη απ’ ό,τι είχα συνηθίσει στην Ελλάδα.


Στο έργο σου δεν είναι εμφανή, τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση, κάποια στοιχεία πολιτικής κριτικής. Φαίνεται να το αποφεύγεις. Πρέπει να παίρνει θέση ο καλλιτέχνης με το έργο του για την πολιτική πραγματικότητα;

Όχι, δεν μου αρέσει αυτό, προσωπικά τα κρατώ ξεχωριστά. Είναι σαν το νερό και το λάδι. Μου αρέσουν τα παραμυθένια πράγματα όταν γράφω, εξάλλου δεν νομίζω να σκέφτονταν οι αδελφοί Γκριμ τα πολιτικά της εποχής όταν έγραψαν την «Κοκκινοσκουφίτσα»!

Από το Amala's Blade, μια συνεργασία με τον Steve Horton

Ανάφερέ μας κάποια ονόματα δημιουργών κόμικς που θαυμάζεις.

Πάντα θα αγαπώ τη δουλειά του Guy Davis (BPRD) και νομίζω ότι φαίνεται λίγο στα έργα μου. Ζηλεύω τις ιστορίες του Hayao Miyazaki (Naussicaa) και δίνω πάντα high-fives με τον Ηλία Κυριαζή επειδή είναι partner-in-crime.


Έρχεσαι συχνά σε επαφή με παιδιά μέσω των σεμιναρίων και των workshops στα οποία συμμετέχεις. Πώς βιώνεις αυτή την εμπειρία;

Πολύ τη χαίρομαι, μου ανοίγεται ένας νέος κόσμος κάθε φορά. Πριν από λίγες μέρες σε ένα workshop με τη Βασιλεία Βαξεβάνη, μας έλεγαν τα παιδιά ότι θα ήθελαν super δυνάμεις για να φτιάχνουν παγωτά με τα χέρια τους και να πετάνε με φτερά σπουργιτιού… Εγώ θα ήθελα απλώς τη δύναμη να μη νυστάζω το πρωί. Είναι ευχάριστο να τα ακούς και να βλέπεις τι σχεδιάζουν. Σου ανοίγει την όρεξη να δουλέψεις κι εσύ μαζί τους.


Η επόμενη γενιά αναγνωστών και δημιουργών σε τι νομίζεις ότι θα διαφέρει από την προηγούμενη;

Θα είναι καταπληκτικά παιδιά επειδή θα έχουν μεγαλώσει με τόση πληροφορία στα δάχτυλά τους. Ελπίζω να μην αφήσουν αυτή την ποσότητα της πληροφορίας να τα τρομάξει και να τη δαμάσουν σαν τεράστια φάλαινα. Φοβάμαι, όμως, ότι θα χάσουμε την έντυπη μορφή των κόμικς, αν και ελπίζω να μη συμβεί αυτό επειδή το χαρτί έχει καλύτερη μυρωδιά από την ταμπλέτα.

Από το Woods, τη δουλειά του Διαλυνά με τον James Tynion IV, που
έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές στις ΗΠΑ