Μιλώντας με τον Μιχάλη Διαλυνά

Ο Μιχάλης Διαλυνάς είναι ένας από τους σημαντικότερους κομίστες στην Ελλάδα, αλλά και ο πιο δραστήριος στο εξωτερικό. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε σήμερα στην Εφημερίδα των Συντακτών.

Trinkets - Ένα Πατάρι Γεμάτο Ιστορίες

Αν και είσαι πολύ νέος στην ηλικία, έχεις ήδη ένα πλούσιο βιογραφικό: εκδόσεις, εικονογραφήσεις, εκπαιδευτικό έργο, δημοσιεύσεις στο εξωτερικό κ.λπ. Είναι αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς ή ταλέντου;

Δεν πιστεύω στο ταλέντο πλέον. Ναι, ισχύει ότι όλοι από κάπου ξεκινάμε και ασχολούμαστε με το σκίτσο αλλά μετά από ένα σημείο είναι απλά εργατοώρες και θέληση για να γίνεις αυτό που θες. Αυτό ισχύει σε όλους τους τομείς.

The Last Shop on the Street

Το παραμυθικό στοιχείο, η φαντασία, εξωπραγματικά πλάσματα και αλλόκοτοι κόσμοι βρίσκονται σε όλα τα έργα σου. Ποιες είναι οι πηγές της έμπνευσης;

Τα θέματά μου έχουν να κάνουν κυρίως με τη βιβλιοθήκη από παραμύθια που έχω δίπλα μου και το γεγονός ότι μεγάλωσα βλέποντας Ghostbusters, Gremlins, Goonies, Χελωνονιντζάκια κ.λπ. Ολα αυτά είναι βουτηγμένα στο παραφυσικό και στη λαογραφική φαντασία.


Είσαι ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της νέας γενιάς Ελλήνων δημιουργών κόμικς. Νιώθεις μέρος μιας, έστω και άτυπης, ομάδας, ενός ρεύματος;

Σε ευχαριστώ, αλλά δεν το σκέφτομαι έτσι. Η δημιουργία ενός comic είναι μοναχικό σπορ, καταλαβαίνω πόσο καιρό δουλεύω ένα τεύχος από το πόσο έχει μακρύνει το μούσι μου... Δεν το βλέπω σαν ρεύμα αλλά χαίρομαι που υπάρχουν comic creators αυτή την περίοδο και απ’ ό,τι βλέπω θα συνεχίσουν να προκύπτουν και περισσότεροι.


Υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία που νιώθεις να σε διαφοροποιούν από την αμέσως προηγούμενη γενιά δημιουργών, αυτή που μεγάλωσε με Βαβέλ και Παρά Πέντε;

Πολλά πράγματα και τίποτα. Κατά βάση όλοι κάνουμε κόμικς, γράφουμε και λέμε ιστορίες. Πλέον, όμως, δεν απευθυνόμαστε στην ελληνική σκηνή και μόνο, ό,τι ιστορία φτιαχτεί μπορεί να είναι αύριο διαθέσιμη on-line σε άλλες γλώσσες. Οπότε ναι, υπάρχει μια διαφορά ως προς την προσβασιμότητα των έργων.


Οι περισσότεροι από τους νέους δημιουργούς εργάζεστε και στο εξωτερικό. Παίζει ρόλο αυτό στην πορεία σας και στη δημιουργία σας;

Ήταν όνειρό μου από μικρός να δουλέψω στην αμερικανική σκηνή, στους εκδοτικούς που διάβαζα από παιδάκι. Φυσικά και έχει παίξει ρόλο καθώς τώρα η δουλειά μου φτάνει σε πολλαπλάσιους αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό φτιάχνουμε ιστορίες, για να τις διαβάζει κόσμος.

Από το τεύχος Superior Spider-man Team-up Special 01,
σε σχέδιο του Διαλυνά

Η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα και συνεκδοχικά η κοινωνική κατάσταση πώς έχει επηρεάσει το έργο σου και τον τρόπο εργασίας σου; Ήταν αυτή μια αιτία για να στραφείς στις «ξένες αγορές»;

Μπορώ να πω ότι με ώθησε να κινηθώ πιο γρήγορα προς τα κει. Όταν απολύθηκα από τη διαφήμιση το 2010, αντιμετώπισα το μέλλον πιο σοβαρά και έβαλα στόχο να κυνηγήσω το όνειρό μου. Ευτυχώς βρήκα μια κατάσταση πιο εύκολη απ’ ό,τι είχα συνηθίσει στην Ελλάδα.


Στο έργο σου δεν είναι εμφανή, τουλάχιστον σε πρώτη ανάγνωση, κάποια στοιχεία πολιτικής κριτικής. Φαίνεται να το αποφεύγεις. Πρέπει να παίρνει θέση ο καλλιτέχνης με το έργο του για την πολιτική πραγματικότητα;

Όχι, δεν μου αρέσει αυτό, προσωπικά τα κρατώ ξεχωριστά. Είναι σαν το νερό και το λάδι. Μου αρέσουν τα παραμυθένια πράγματα όταν γράφω, εξάλλου δεν νομίζω να σκέφτονταν οι αδελφοί Γκριμ τα πολιτικά της εποχής όταν έγραψαν την «Κοκκινοσκουφίτσα»!

Από το Amala's Blade, μια συνεργασία με τον Steve Horton

Ανάφερέ μας κάποια ονόματα δημιουργών κόμικς που θαυμάζεις.

Πάντα θα αγαπώ τη δουλειά του Guy Davis (BPRD) και νομίζω ότι φαίνεται λίγο στα έργα μου. Ζηλεύω τις ιστορίες του Hayao Miyazaki (Naussicaa) και δίνω πάντα high-fives με τον Ηλία Κυριαζή επειδή είναι partner-in-crime.


Έρχεσαι συχνά σε επαφή με παιδιά μέσω των σεμιναρίων και των workshops στα οποία συμμετέχεις. Πώς βιώνεις αυτή την εμπειρία;

Πολύ τη χαίρομαι, μου ανοίγεται ένας νέος κόσμος κάθε φορά. Πριν από λίγες μέρες σε ένα workshop με τη Βασιλεία Βαξεβάνη, μας έλεγαν τα παιδιά ότι θα ήθελαν super δυνάμεις για να φτιάχνουν παγωτά με τα χέρια τους και να πετάνε με φτερά σπουργιτιού… Εγώ θα ήθελα απλώς τη δύναμη να μη νυστάζω το πρωί. Είναι ευχάριστο να τα ακούς και να βλέπεις τι σχεδιάζουν. Σου ανοίγει την όρεξη να δουλέψεις κι εσύ μαζί τους.


Η επόμενη γενιά αναγνωστών και δημιουργών σε τι νομίζεις ότι θα διαφέρει από την προηγούμενη;

Θα είναι καταπληκτικά παιδιά επειδή θα έχουν μεγαλώσει με τόση πληροφορία στα δάχτυλά τους. Ελπίζω να μην αφήσουν αυτή την ποσότητα της πληροφορίας να τα τρομάξει και να τη δαμάσουν σαν τεράστια φάλαινα. Φοβάμαι, όμως, ότι θα χάσουμε την έντυπη μορφή των κόμικς, αν και ελπίζω να μη συμβεί αυτό επειδή το χαρτί έχει καλύτερη μυρωδιά από την ταμπλέτα.

Από το Woods, τη δουλειά του Διαλυνά με τον James Tynion IV, που
έχει λάβει εξαιρετικές κριτικές στις ΗΠΑ