Το Κουρδιστό Πορτοκάλι

Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα επισκιασμένο από το (αριστουργηματικό) φιλμ του Stanley Kubrick. Είναι το γνωστότερο βιβλίο του Anthony Burgess, αν και ο ίδιος το θεωρούσε κατώτερο άλλων έργων του. Γραμμένο το 1962, παραμένει ζωντανό, και παρότι διαθέτει στοιχεία επιστημονικής, θα μπορούσε άνετα να περιγράφει την σύγχρονη κοινωνία.

Υπόθεση

Σε μια μελλοντική Αγγλία, όπου ο κοινωνικός ιστός φαίνεται να καταρρέει, ζει ο δεκαπεντάχρονος Άλεξ, αρχηγός μιας άγριας συμμορίας. Χρησιμοποιώντας την αργκό των συνομηλίκων του, μας αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα «κατορθώματά» του, που περιλαμβάνουν ληστείες, ξυλοδαρμούς και βιασμούς, αλλά και την αγάπη του για τους κλασικούς μουσικοσυνθέτες, με πρώτο και καλύτερο τον Μπετόβεν.

Όλα πήγαιναν φίνα για τον ίδιο και τους φίλους του, μέχρι που καταλήγει στην φυλακή. Εκεί συμμετέχει εθελοντικά σε ένα πειραματικό πρόγραμμα, με το οποίο η Κυβέρνηση επιθυμεί να διαγράψει τα βίαια συναισθήματά του και να τον καταστήσει καλό πολίτη.

Κριτική

Όσον αφορά τη χρήση της γλώσσας, ο Burgess μας προσέφερε ένα ασύγκριτο αποτέλεσμα. Η προφορικότητα του λόγου του πρωταγωνιστή δημιουργεί ένα αληθινό αίσθημα άμεσης επαφής με τον αναγνώστη. Η αργκό, επηρεασμένη από τα ρώσικα, διανθίζεται έξυπνα με μερικές λογιότερες λέξεις ή εκφράσεις, δείγμα της αναμφισβήτητης εξυπνάδας του Άλεξ. Η ίδια η υπόθεση παρουσιάζει τρομερό ενδιαφέρον καθώς ο Burgess προσπαθεί να εκθέσει τους προβληματισμούς του. Όσοι προσπαθούν να πατάξουν την εγκληματικότητα, χρησιμοποιούν οι ίδιοι μέσα ανείπωτης βίας, προσπαθώντας παράλληλα να απαλείψουν κάθε έννοια ελεύθερης επιλογής μεταξύ καλού και κακού.

Από την ταινία του Kubrick απουσιάζει το τελευταίο κεφάλαιο, με αποτέλεσμα να αλλάζει άρδην το νόημα που ήθελε να περάσει ο συγγραφέας. Σε σημείωμά του, ο Burgess αναφέρει πως θεωρεί το συγκεκριμένο κεφάλαιο υπέρ του δέοντος διδακτικό, αλλά ζωτικό τμήμα του έργου του. Και όντως ο διδακτισμός, μαζί με την δυσκολία που μπορεί να φέρει η αργκό, αποτελούν τα σημαντικότερα μειονεκτήματα. Ωστόσο, το μεν περνάει καθαρά το ελπιδοφόρο μήνυμα του συγγραφέα, το δε προσδίδει μια ιδιαίτερα ρεαλιστική ατμόσφαιρα στο έργο. Συνολικά, ένα κορυφαίο ανάγνωσμα, επίκαιρο και αριστοτεχνικά γραμμένο.

R.I.P. Lemmy

Τα λόγια είναι φτωχά για τον metal θεό που ακούει στο όνομα Lemmy. Ας μιλήσει η μουσική του γι' αυτόν.

Δεν μετανιώνω για τίποτα στην καριέρα μου, ούτε και στον τρόπο που έζησα. Όλα τα όνειρά μου έγιναν πραγματικότητα. Δεν υπάρχουν πολλοί που να μπορούν να το πουν αυτό...

Ο Πατέρας της Λογοτεχνίας του Φανταστικού

Σαν σήμερα το 1892, γεννήθηκε ο Τζον Ρόναλντ Ρούελ Τόλκιν. Είναι παγκοσμίως γνωστός ως ο συγγραφέας των Χόμπιτ, Το Σιλμαρίλλιον και φυσικά του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Χωρίς αυτόν, είναι αμφίβολο αν η λογοτεχνία του φανταστικού θα είχε τόση διάδοση. Τα έργα του έχουν επηρεάσει όχι μόνο πεζογράφους του είδους, αλλά και ποιητές, μουσικούς, δημιουργούς κόμικς και σκηνοθέτες.

Ο Τόλκιν γεννήθηκε στη Νότια Αφρική, προτού εγκατασταθεί στην πατρίδα του, την Αγγλία, λίγα χρόνια αργότερα. Πριν ακόμα πάει στο σχολείο είχε εκδηλώσει την κλίση του στη φιλολογία: στα επτά του ξεκίνησε να γράφει μια ιστορία με ένα δράκο και στην ίδια περίπου ηλικία πήρε κάποιες βασικές γνώσεις λατινικών και γαλλικών. Στα σχολικά του χρόνια άρχισε να μελετά ελληνικά, γερμανικά, νορβηγικά και αγγλοσαξονικά. Επινόησε δικά του αλφάβητα και γλώσσες. Στην ηλικία των δώδεκα έμεινε ορφανός και η φροντίδα του αφέθηκε στα χέρια ενός ιερέα.

Το 1911 ξεκίνησε να φοιτά στο Κολέγιο Έξετερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ερχόμενος σ' επαφή με γλώσσες όπως τα φινλανδικά και τα κελτικά. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του, κλήθηκε να πολεμήσει στο μέτωπο της Γαλλίας. Μετά τον πόλεμο, εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο του Λιντς και αργότερα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, όπου και διακρίθηκε σύντομα ως ένα εξαίρετος φιλόλογος και ένας προσιτός καθηγητής.

Ο Τόλκιν είχε αρχίσει να γράφει ιστορίες από τις ημέρες του πολέμου και οι οποίες αργότερα θα ενσωματώνονταν σε κάποια από τα έργα του. Ο ίδιος θεωρούσε Το Σιλμαρίλλιον το κυριότερο έργο του και ποτέ δεν το ολοκλήρωσε αληθινά, αφού συνέχεια το βελτίωνε και το αναθεωρούσε. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ξεκίνησε τη συγγραφή του Χόμπιτ, το οποίο και εκδόθηκε το 1937. Είχε τόση επιτυχία, που ο εκδότης του ζήτησε συνέχεια. Μόλις όμως το 1954 ήρθε ο πρώτος τόμος του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών και λίγους μήνες μετά ο δεύτερος. Το τρίτο μέρος της τριλογίας κυκλοφόρησε το 1955.

Ο Τόλκιν πέθανε το 1973 αφήνοντας πίσω του πλήθος ανέκδοτων ιστοριών, παραμυθιών και δοκιμίων. Ο νεότερος γιος του Κρίστοφερ τα εξέδωσε όλα, συμπεριλαμβανομένων των Σιλμαρίλλιον, Τα Παιδιά του Χούριν και Ατέλειωτες Ιστορίες.

Thanks Mr. Cocker!

Την τελευταία του πνοή άφησε σήμερα ο Τζο Κόκερ, ύστερα από μακροχρόνια μάχη με τον καρκίνο των πνευμόνων. Ο Κόκερ υπήρξε ένας σπουδαίος μουσικός, με τραγούδια όπως Unchain my Heart, With a Little Help from my Friends και You Are so Beautiful. Παράλληλα, όμως, ήταν κι ένας ταπεινός και ήρεμος άνθρωπος. Ένας ροκ σταρ, όχι όπως τον εννοούν πια. Δεν είχε τραβήξει πάνω του τα ΜΜΕ ή το κοινό με ξέφρενα πάρτι, ναρκωτικά και ποτό.

Η επιτυχία ήρθε για τον Κόκερ το 1969 με την κυκλοφορία του With a Little Help from my Friends, ένα cover του τραγουδιού των Beatles, με τους οποίους είχε εξαιρετικές σχέσεις. Συμμετείχε στο θρυλικό Γούντστοκ και στην πολυετή καριέρα του κυκλοφόρησε σχεδόν δυο ντουζίνες άλμπουμ και πολλά επιτυχημένα τραγούδια.

... and now for something completely different

Οι λέξεις αυτές αποτελούν για κάποιους τον ορισμό του γέλιου. Σε κάποιους είναι τελείως άγνωστες. Το άρθρο αυτό λοιπόν είναι γραμμένο για τους δεύτερους. Αν και τώρα που το ξανασκέφτομαι, μπορούν να το διαβάσουν και οι πρώτοι, αν δεν έχουν κάτι καλύτερο να κάνουν.

Οι λεβέντες στους οποίους αναφέρεται η δημοσίευση

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το 1969 οι Έρικ Άιντλ, Μάικλ Πέιλιν, Τέρι Γκίλιαμ, Τζον Κλιζ, Γκράχαμ Τσάπμαν και Τέρι Τζόουνς, γνωστοί ως Monty Python, δημιούργησαν την κωμική εκπομπή Monty Python's Flying Circus για το BBC. Η εκπομπή αποτελούνταν από σκετσάκια και δε διέθετε κάποια συνοχή. Χρησιμοποιώντας κυρίως σουρεαλιστικό και μαύρο χιούμορ, η ομάδα σατίριζε τη νοοτροπία της βρετανικής ζωής. Όντας όλοι απόφοιτοι των πανεπιστημίων της Οξφόρδης και του Κέμπριτζ, το χιούμορ τους ήταν πνευματώδες, με πληθώρα φιλοσοφικών και λογοτεχνικών αναφορών. Η εκπομπή κράτησε τέσσερις σεζόν και άφησε εποχή στην ιστορία της μικρής οθόνης.

Το 1971 βγήκε η ταινία And Now for Something Completely Different. Αποτελούμενη από σκετσάκια της εκπομπής που είχαν ξαναγυρίσει, η ταινία προοριζόταν ουσιαστικά για το αμερικανικό κοινό, το οποίο δεν είχε μέχρι τότε δει την εκπομπή. Ο τίτλος προέρχεται από τη φράση που έλεγε ο Τζον Κλιζ για να ενώσει τα διάφορα σκετς, ευρισκόμενος σε περίεργες καταστάσεις (π.χ. ενώ τον σούβλιζαν ή πάνω σ' ένα γραφείο φορώντας ροζ μπικίνι).

Λίγο πριν την ολοκλήρωση της τέταρτης σεζόν ο Τζον Κλιζ αποχώρησε και έτσι διεκόπη η εκπομπή. Ευτυχώς όμως, οι Monty Python δε διαλύθηκαν. Το 1975 κυκλοφόρησε η πρώτη κανονική τους ταινία, Monty Python and the Holy Grail (Οι Ιππότες της Ελεεινής Τραπέζης). Ήταν μια παρωδία του θρύλου του Βασιλιά Αρθούρου, όπου έγινε και πάλι χρήση του χαρακτηριστικού σουρεάλ χιούμορ της ομάδας. Σήμερα θεωρείται μια από τις καλύτερες κωμωδίες όλων των εποχών.

Τέσσερα χρόνια μετά ήρθε το Monty Python's Life of Brian (Ένας Προφήτης... Μα τι Προφήτης!). Ακολουθώντας τη ζωή ενός νεαρού Εβραίου, που λανθασμένα θεωρείται ο Μεσσίας, η ταινία καυτηριάζει κυρίως το θρησκευτικό φανατισμό, χωρίς ωστόσο να προσβάλλει το πρόσωπο του Χριστού. Σύμφωνα με κάποιους είναι η καλύτερη ταινία των Monty Python, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που τη θεωρούν τη σπουδαιότερη κωμωδία στην ιστορία του κινηματογράφου.

Μετά την ταινία αυτή, που βραβεύτηκε στις Κάννες παρακαλώ, ακολούθησε το 1983 το Monty Python's Meaning of Life. Παρότι αποτελείται και αυτή από σκετσάκια, αυτά δεν είναι από την εκπομπή, αλλά καινούργιο υλικό. Κατά κοινή ομολογία δεν είναι τόσο καλή όσο οι προηγούμενες δουλειές της ομάδας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν κάνει το θεατή να γελάσει δυνατά.

Αυτή ήταν και η τελευταία δουλειά των Monty Python. Ο καθένας ακολούθησε σόλο καριέρα, παρόλο που κάποιοι συνεργάστηκαν μεταξύ τους, όπως οι Τέρι Γκίλιαμ και Έρικ Άιντλ στην ταινία του πρώτου, The Adventures of Baron Munchausen (Οι Περιπέτειες του Βαρώνου Μυνχάουζεν). Κάθε φήμη για επανένωσή τους, σταμάτησε το 1989 με το θάνατο του Γκράχαμ Τσάπμαν από καρκίνο.

Τα χρόνια πέρασαν με το κάθε μέλος να ακολουθεί δικιά του πορεία αν και οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν αρκετές φορές σε θεατρικές παραστάσεις και ταινίες. Η τελευταία φορά που το κοινό είχε την ευκαιρία να τους απολαύσει ήταν το 1998 στο φεστιβάλ κωμωδίας στο Άσπεν. Μέχρι που το 2013 ανακοινώθηκε ότι όλοι οι εναπομείναντες Monty Python θα έδιναν μία και μόνο παράσταση στην O2 Arena του Λονδίνου την 1 Ιουλίου 2014. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η προπώληση χρειάστηκαν μόλις 43 δευτερόλεπτα για να εξαντληθούν τα εισιτήρια! Τελικά προστέθηκαν άλλες πέντε παραστάσεις.

(Από αριστερά προς δεξιά)
Πίσω: Γράχαμ Τσάπμαν, Έρικ Άιντλ, Τέρι Γκίλιαμ
Μπροστά: Τέρι Τζόουνς, Τζον Κλιζ, Μάικλ Πέιλιν