Avanti Maestri!

Από τα πρώτα κιόλας βήματα του κινηματογράφου, η μουσική έπαιζε καταλυτικό ρόλο στις ταινίες. Δεν είναι, άλλωστε, λίγες οι φορές που το soundtrack έχει ξεπεράσει τη σημασία της σκηνοθεσίας ή του σεναρίου. Και ευτυχώς, υπάρχουν αναρίθμητοι συνθέτες που μας προσφέρουν υπέροχες μουσικές, μέσα από περισσότερο ή λιγότερο υπέροχες ταινίες. Παρακάτω αναφέρω τις προσωπικές μου αδυναμίες.

6. Joe Hisaishi (1950 - )

Ο ένας εκ των δύο Ιαπώνων της λίστας. Ο πολυβραβευμένος Joe Hisaishi έχει αφήσει εποχή με τις μελωδίες του για τις anime ταινίες του Hayao Miyazaki, από τις οποίες ξεχωρίσουν τα Spirited Away (2001), Howl's Moving Castle (2004), Ponyo (2008) και The Wind Rises (2013). Επιπλέον, έχει συνεργαστεί με τους Takeshi Kitano, Yojiro Takita και Isao Takahato, για τις ταινίες Sonatine (1993), Hana-bi (1997), Kikujiro (1999), Dolls (2002), Okuribito (2008) και The Tale of Princess Kaguya (2013).

5. Shigeru Umebayashi (1951 - )

Πρώην μέλος ροκ μπάντας, ο βραβευμένος Ιάπωνας συνθέτης έχει γράψει μουσική για πάνω από εβδομήντα ταινίες, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές. Έχει διαγράψει μάλιστα μια πραγματικά διεθνή καριέρα, αφού οι νότες του έχουν ντύσει ταινίες όχι μόνο από την πατρίδα του, αλλά και την Κίνα, το Χονγκ Κονγκ, το Μεξικό, τη Σερβία και τις ΗΠΑ. Ανάμεσα στα πιο γνωστά του soundtracks είναι αυτά για τις ταινίες Yumeji (1991), House of the Flying Daggers (2004), 2046 (2004) και The Grandmaster (2013).

4. Luis Bacalov (1933 - )

Ένας σχετικά άγνωστος συνθέτης, παρότι έχει κερδίσει πολλά βραβεία, συμπεριλαμβανομένου κι ενός Όσκαρ. Γεννημένος στην Αργεντινή, με βουλγαρικές ρίζες, ο Bacalov έχει γράψει μουσική για διάφορα είδη ταινιών, από spaghetti western μέχρι θρησκευτικά δράματα. Έχει συνεργαστεί με σκηνοθέτες όπως οι Sergio Corbucci, Federico Fellini και Pier Paolo Pasolini. Κάποια από τα σημαντικότερα soundtrack του είναι αυτά των ταινιών Il Vangelo Secondo Matteo (1964), Django (1966), Il Grande Duelo (1972) και Il Postino (1994).

3. Gustavo Santaolalla (1951 - )

Ο έτερος Αργεντινός της λίστας. Έχει κερδίσει, μεταξύ άλλων, δύο Όσκαρ και μάλιστα σε δύο συνεχόμενες χρονιές, για τις ταινίες Brokeback Mountain (2005) και Babel (2006). Γνωστός για την συχνή χρήση παραδοσιακών έγχορδων οργάνων, ο Santaolalla είναι σίγουρα ένας από τους σημαντικότερους μουσικοσυνθέτες ταινιών των ημερών μας. Η μουσική του ακούγεται σε ταινίες όπως οι Amores Perros (2000), 21 Grams (2003), Diarios de Motocicleta (2004) και Biutiful (2010), αλλά και στο πολυβραβευμένο video game The Last of Us (2013).

2. Nino Rota (1911 - 1979)

Ένας από τους διασημότερους συνθέτες ταινιών. Συνεργάστηκε με τεράστια ονόματα του παγκόσμιου σινεμά, αλλά ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό. Πάνω από εκατό ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, τηλεταινίες και ντοκιμαντέρ έχουν επενδυθεί με μουσικές του σπουδαίου Ιταλού. Μεταξύ όλων αυτών, ξεχωρίζουν τα soundtrack των ταινιών La Dolce Vita (1960), 8 1/2 (1963), Il Gattopardo (1963), Romeo and Juliet (1968) και φυσικά των The Godfather (1972) και The Godfather Part II (1974).

1. Ennio Morricone (1928 - )

Ο αειθαλής Morricone έχει καταφέρει να συνδυάσει με απίστευτο τρόπο την ποιότητα με την ποσότητα. Με πάνω από 500 συνθέσεις για το σινεμά και την τηλεόραση, έχει γράψει μουσική για κάθε κινηματογραφικό είδος. Η δισκογραφία του περιλαμβάνει μερικά από τα πιο αναγνωρίσιμα soundtracks, όπως τα Le Professionel (1981), The Thing (1982), The Mission (1986), The Untouchables (1987), Cinema Paradiso (1988) και πολλά άλλα. Και, βέβαια, στην κορυφή οι μουσικές του για τις ταινίες του φίλου του Sergio Leone Per un Pugno di Dollari (1964), Per Qualche Dollaro in Più (1965), Il Buono, il Brutto, il Cattivo (1966), C'era una volta il West (1968) και C'era una volta in America (1984).

Ο Καβαλάρης του Θανάτου

Κατά την περίοδο άνθησης των spaghetti western, δηλαδή μεταξύ 1964 και 1976, κυκλοφόρησαν αναρίθμητες ταινίες. Μέσα στον σωρό, αναδείχθηκαν κάποιες που σήμερα θεωρούνται κορυφαίες στο είδος τους και όχι μόνο. Στη σκιά αυτών όμως, υπάρχουν και ορισμένα έργα που δεν έχουν λάβει την πρέπουσα αναγνώριση. Ανάμεσα σ' αυτά, βρίσκεται και η εν λόγω ταινία, ένα ξεχασμένο διαμαντάκι.

Υπόθεση

Μια συμμορία σκοτώνει την οικογένεια ενός μικρού αγοριού (Τζον Φίλιπ Λο) μπροστά στα μάτια του. Με την επέμβαση ενός άγνωστου, το παιδί γλυτώνει. Δεκαπέντε χρόνια μετά, κι ενώ έχει γίνει άριστος στη χρήση του πιστολιού, διψά για εκδίκηση. Βρίσκει τελικά την άκρη του νήματος και προσπαθεί να συνεργαστεί μ' έναν πρώην κατάδικο (Λι Βαν Κλιφ), ο οποίος έχει επίσης παλιούς λογαριασμούς με την ίδια συμμορία. Ωστόσο, έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα κι έτσι η σχέση τους δεν είναι η καλύτερη. Ο καθένας προσπαθεί να φτάσει πρώτος στο στόχο του, αλλά οι δρόμοι τους θα συναντηθούν πολλές φορές.

Κριτική

Η ταινία αυτή διαθέτει όλο το πακέτο.  Το κεντρικό δίδυμο έχει αρκετά καλή χημεία και η σκηνοθεσία του Πετρόνι είναι στιβαρή. Από το καλογραμμένο σενάριο λείπουν τα πολλά κλισέ, ενώ υπάρχουν και μερικές χιουμοριστικές στιγμές, προσεκτικά τοποθετημένες. Κι επιπλέον, η μουσική επένδυση από τον αξεπέραστο Ένιο Μορικόνε ανεβάζει την όλη εμπειρία ένα κλικ παραπάνω.

Ο σπουδαίος Βαν Κλιφ προσφέρει μια από τις καλύτερες ερμηνείες του

Ο Καβαλάρης του Θανάτου δεν έχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Ίσως ο Λο να είναι κάπως μονοκόμματος στην ερμηνεία του, αλλά δε χτυπάει άσχημα στο μάτι. Σε γενικές γραμμές, είναι ένα από τα πιο καλοφτιαγμένα spaghetti western που έχω δει και αναμφίβολα συναγωνίζεται τις ταινίες των Leone και Corbucci.

Γενικά στοιχεία

• Τίτλος: Da Uomo a Uomo
• Είδος: western, δράμα
• Σκηνοθεσία: Giulio Petroni
• Σενάριο: Luciano Vincenzoni
• Πρωταγωνιστές: Lee Van Cleef, John Phillip Law, Luigi Pistilli
• Χώρα/έτος παραγωγής: Ιταλία/1967
• Διάρκεια: 120 λεπτά

Μια Νύχτα στον Κόσμο

Ο Τζιμ Τζάρμους είναι ένας ιδιαίτερα αγαπητός σκηνοθέτης της λεγόμενης ανεξάρτητης αμερικανικής σκηνής. Αυτό που τον κάνει να ξεχωρίζει, είναι η ικανότητά του να παίρνει φαινομενικά βαρετές ή συνηθισμένες ιδέες και να τις μεταφέρει με έναν άκρως ενδιαφέροντα τρόπο στη μεγάλη οθόνη. Το έχει κάνει αρκετές φορές και η συγκεκριμένη ταινία είναι ίσως το σημαντικότερο παράδειγμα.

Υπόθεση

Πρόκειται για μια ανθολογία, με τις ιστορίες πέντε ταξιτζήδων και των πελατών τους, οι οποίες διαδραματίζονται την ίδια νύχτα σε πέντε πόλεις της Γης. Στο Λος Άντζελες η Κόρκι (Γουινόνα Ράιντερ) πηγαίνει σπίτι της μια κυνηγό ταλέντων για ταινίες (Τζίνα Ρόουλαντς) και στη Νέα Υόρκη ένας Αφροαμερικάνος (Τζιανκάρλο Εσπόσιτο) βοηθά έναν μετανάστη από την Ανατολική Γερμανία (Άρμιν Μύλλερ-Σταλ). Στο Παρίσι ένας Αφρικανός (Ισαάκ ντε Μπανκολέ) πιάνει κουβέντα με μια τυφλή γυναίκα (Μπεατρίς Νταλ), ενώ στη Ρώμη ένας εύθυμος πολυλογάς (Ρομπέρτο Μπενίνι) εξομολογείται σε έναν ιερέα (Πάολο Μπονατσέλι). Στο Ελσίνκι ο Μίκα (Μάτι Πέλονπαα) παίρνει τρεις μεθυσμένους φίλους. Οι ιστορίες κυμαίνονται από το άκρως κωμικό, στο γλυκόπικρο και το δραματικό.

Κριτική

Το πρώτο πράγμα που παρατηρεί κανείς, είναι το εξαιρετικό καστ. Ο Τζάρμους έχει επιλέξει προσεκτικά τους ηθοποιούς, καθώς θέλει ουσιαστικά να κάνει μια μελέτη χαρακτήρων. Για τον ίδιο λόγο, έχει αποφασίσει να μην επέμβει τόσο σημαντικά στη ροή της ταινίας και ν' αφήσει τους ηθοποιούς να ξεδιπλώσουν τα ταλέντα τους. Ωστόσο, έχει προσθέσει τις δικές του πινελιές, ώστε η ταινία να φέρει την προσωπική του υπογραφή. Το σενάριο είναι καλά προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες κάθε χώρας, γεγονός που προσδίδει αληθοφάνεια και ενδιαφέρον. Η μουσική του Τομ Γουέιτς, συχνού συνεργάτη του Τζάρμους, είναι επίσης ένα από τα θετικά του έργου.

Ο Ρομπέρτο Μπενίνι, με το γνωστό του στυλ,
μας προσφέρει μια ακόμη ξεκαρδιστική ερμηνεία 

Οι ιστορίες είναι σχετικά άνισες μεταξύ τους και αυτό είναι προφανώς το πιο σημαντικό μειονέκτημα της ταινίας. Ίσως μάλιστα θα ήταν καλύτερο να τοποθετηθούν με μια κάποια σειρά, από την πιο χιουμοριστική στην πιο σοβαρή ή το αντίστροφο και όχι ανακατεμένες. Βέβαια αυτά τα δύο στοιχεία δε μειώνουν το τελικό αποτέλεσμα, που είναι κάτι παραπάνω από μια καλή ταινία.

Γενικά στοιχεία

• Τίτλος: Night on Earth
• Είδος: κωμωδία, δράμα
• Σκηνοθεσία: Jim Jarmusch
• Σενάριο: Jim Jarmusch
• Πρωταγωνιστές: Gena Rowlands, Winona Ryder, Armin Mueller-Stahl, Giancarlo Esposito, Rosie Perez, Isaach De Bankolé, Béatrice Dalle, Roberto Benigni, Paolo Bonacelli, Matti Pellonpää, Kari Väänänen, Sakari Kuosmanen, Tomi Salmela
• Χώρα/έτος παραγωγής: ΗΠΑ/1991
• Διάρκεια: 129 λεπτά

Αλονζανφάν

Η Ιταλία διαθέτει μια από τις σπουδαιότερες κινηματογραφικές παραδόσεις. Όλοι μιλάνε για σκηνοθέτες όπως ο Φελίνι ή ο Ντε Σίκα. Ανάμεσα στους μεγάλους του ιταλικού σινεμά, θα έπρεπε να αναφέρονται πιο συχνά και οι αδερφοί Ταβιάνι. Ο Πάολο και ο Βιτόριο, πολυβραβευμένοι και με ιδιαίτερο κύρος, έχουν διαγράψει μια πολύ ενδιαφέρουσα καριέρα εξήντα περίπου ετών. Η εν λόγω ταινία, είναι μια από τις σημαντικότερές τους, αν και γενικά κάπως ξεχασμένη.

Υπόθεση

Ο Φούλβιο Ιμπριάνι (Μαρτσέλο Μαστρογιάνι) είναι ένας μεσήλικας επαναστάτης αριστοκρατικής καταγωγής, στην Ιταλία του 19ου αιώνα. Κουρασμένος και θεωρώντας πλέον ανούσιες τις δραστηριότητες των συντρόφων του, αποφασίζει να παρατήσει την ιδεολογία του και να επιστρέψει στις ανέσεις της πατρικής του έπαυλης. Ωστόσο, οι πρώην συναγωνιστές του δεν θα τον αφήσουν ήσυχο και θα προσπαθήσουν να τον εντάξουν σε μια αποστολή στη Νότιο Ιταλία. Στα γεγονότα που θα ακολουθήσουν, μικρό, αλλά καταλυτικό, ρόλο θα παίξει ο Αλονζανφάν (απ' όπου και έλαβε το όνομά του το έργο), ένας νεαρός αγωνιστής.

Κριτική

Ας ξεκινήσουμε από τα προφανή. Το καστ είναι θαυμάσιο, με τον Μαστρογιάνι να ξεχωρίζει χάρις σε μια μεγαλειώδη ερμηνεία. Η σκηνοθεσία είναι μεστή, με υπέροχη χρήση των χρωμάτων και της μουσικής του μεγάλου Ένιο Μορικόνε. Το σενάριο κρατάει σε εγρήγορση τον θεατή, καθώς οι εξελίξεις αλλάζουν διαρκώς την ροή της ιστορίας. Το σημαντικότερο, ίσως, στην ταινία αυτή είναι το μήνυμα που προσπαθούν να περάσουν οι αδερφοί Ταβιάνι. Χωρίς να ηθικολογούν, βάζουν τον θεατή σε σκέψεις και διλήμματα, τόσο για τον ίδιο τον πρωταγωνιστή, όσο και για τα διαχρονικά ζητήματα της επανάστασης και της ουτοπίας.

Η τελευταία σκηνή, συνοδευόμενη από την επική μουσική του Μορικόνε,
είναι μια από τις συγκλονιστικότερες στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου

Αν θα έπρεπε να αναφέρω ένα μειονέκτημα, αυτό θα ήταν ότι έχει ξεκάθαρα πολιτικό χαρακτήρα (χωρίς να υποστηρίζει εμφανώς κάποια συγκεκριμένη ιδεολογία) και κάποιοι μπορεί να δυσφορούν με τέτοια θέματα. Σε τελική ανάλυση, ωστόσο, η ταινία είναι απλά αριστουργηματική.

Γενικά στοιχεία

• Τίτλος: Allonsanfàn
• Είδος: ιστορική, δράμα
• Σκηνοθεσία: Paolo Taviani, Vittorio Taviani
• Σενάριο: Paolo Taviani, Vittorio Taviani
• Πρωταγωνιστές: Marcello Mastroianni, Lea Massari, Mimsy Farmer
• Χώρα/έτος παραγωγής: Ιταλία/1974
• Διάρκεια: 115 λεπτά

Οι Σημαντικότερες Σχολές των Κόμικς

Όπως και κάθε μορφή τέχνης, έτσι και στα κόμικς διακρίνονται σχολές. Οι σχολές αυτές διαθέτουν ορισμένα κοινά στοιχεία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση ανάμεσα στους δημιουργούς κάθε σχολής. Θα προσπαθήσω με συνοπτικό τρόπο να παρουσιάσω τις σπουδαιότερες σχολές.

Αμερικανική

Ίσως αποτελεί την πιο γνωστή και διαδεδομένη σχολή των κόμικς. Σίγουρα το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό κάποιου είναι τα υπερηρωικά κόμικς και η αιώνια κόντρα μεταξύ των εκδοτικών DC και Marvel. Πραγματικά, τα κόμικς με υπερήρωες και υπερκακούς αποτελούν το μεγαλύτερο κομμάτι των αμερικανικών κόμικς, υπάρχουν όμως πολλές διαφορετικές υπο-σχολές. Τη δεκαετία του 1960, ξεκίνησε το underground κίνημα, με κόμικς αντιδραστικά και γνήσιο τέκνο του κλίματος αμφισβήτησης της εποχής. Στις μέρες μας, τα λεγόμενα indies (ανεξάρτητα κόμικς), κερδίζουν συνεχώς αναγνώστες και έχουν αρχίσει να καταρρίπτουν την «ολιγαρχία» των υπερηρωικών κόμικς. Οι χιλιάδες τίτλοι και τα αμέτρητα τεύχη καθιστούν αδύνατη την αναφορά των σπουδαιότερων Αμερικανών δημιουργών.

Γαλλοβελγική

Είναι αναμφίβολα η μαμή των υπόλοιπων ευρωπαϊκών σχολών, παραμένοντας η σπουδαιότερη όλων. Ως κέντρο των γαλλοβελγικών κόμικς, γνωστά ως bande dessinée, είναι η Γαλλία και η γαλλόφωνες κυρίως περιοχές του Βελγίου. Μέσα από διάφορα περιοδικά των δεκαετιών του 1930, 1950 και 1960 ξεπήδησαν οι σημαντικότερες χιουμοριστικές σειρές κόμικς. Ταυτόχρονα, όμως, έγιναν πολύ γρήγορα αντιληπτές οι δυνατότητες του μέσου και εμφανίστηκε μια στροφή σε πιο ενήλικα θέματα. Κι εδώ δεν είναι εύκολο να ξεχωρίσουμε συγκεκριμένους δημιουργούς. Σίγουρα πάντως οι Hergé, Moebius, Goscinny και Uderzo, Greg και Jodorowski ανήκουν στην αφρόκρεμα της σχολής αυτής.

Ιαπωνική

Αποτελεί, μαζί με την αμερικανική, την πιο εμπορική σκηνή κόμικς παγκοσμίως. Τα μάνγκα, όπως αποκαλούνται τα ιαπωνικά κόμικς, έχουν τις ρίζες τους στα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι δε στενά συνδεδεμένα με τα ιαπωνικά κινούμενα σχέδια, τα anime. Τα μάνγκα είναι πολύ διαφοροποιημένα από τα κόμικς της Δύσης και έχουν μια πολύ πιο συγκεκριμένη τεχνοτροπία. Είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε πέντε ή και δέκα δημιουργούς. Πάντως, οι τρεις πιο επιδραστικοί μανγκάκα μπορούν να θεωρηθούν οι Osamu Tezuka, αποκαλούμενος και «θεός των μάνγκα», ο Katsuhiro Otomo, δημιουργός του μάνγκα Akira και της ομώνυμης ταινίας, και ο Akira Toriyama, δημιουργός του Dragon Ball.

Ιταλική

Έχοντας άμεσα επηρεαστεί από τη γαλλική σκηνή και με πολλές «ανταλλαγές» καλλιτεχνών μεταξύ των δύο χωρών, η ιταλική σκηνή θεωρείται μια από τις ποιοτικότερες. Κατά καιρούς, πολλοί Ιταλοί δημιουργοί έχουν προσφέρει έναν αέρα ανανέωσης στην 9η τέχνη και είναι πολύ δημοφιλείς στην Ευρώπη και τον κόσμο. Οι γνωστότερες ιταλικές ιστορίες έχουν ενήλικο περιεχόμενο, χωρίς βέβαια να λείπουν και οι χιουμοριστικές. Παράλληλα η Ιταλία διαθέτει πολύ μεγάλη παραγωγή ιστοριών της Disney. Ανάμεσα στους πολλούς ταλαντούχους δημιουργούς, ξεχωρίζουν οι Hugo Pratt, «πατέρας» του Κόρτο Μαλτέζε, ο ερωτικός Milo Manara, ο μετρ του τρόμου Tiziano Sclavi και οι αγαπητοί Guido Crepax και Vittorio Giardino.

Βρετανική

Τα βρετανικά κόμικς πάντοτε ήταν σημαντικά, αλλά, λόγω γλώσσας, βρίσκονταν στην σκιά των αμερικανικών. Μολαταύτα, έχουν επηρεάσει σε τεράστιο βαθμό τη σκηνή των ΗΠΑ, καθώς πολλοί σπουδαίοι δημιουργοί έχουν εργαστεί στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Το περιοδικό 2000 AD, κατέχει κεντρική θέση στη βρετανική σκηνή, αφού εκεί έχουν δημοσιευτεί πολλά γνωστά κόμικς. Στο ίδιο περιοδικό έχουν συνεισφέρει είναι ιερά τέρατα των κόμικς, όπως οι σχεδιαστές Mike McMahon και Brian Bolland και οι σεναριογράφοι Alan Moore, Neil Gaiman και Grant Morrison.

Ισπανική

Παρότι συγκριτικά πιο άγνωστα από αυτά της Ιταλίας και της Γαλλίας, τα ισπανικά κόμικς είναι αρκετά διαδεδομένα και δημοφιλή στη γηραιά ήπειρο. Πολλοί Ισπανοί μας έχουν καταπλήξει με τις σχεδιαστικές και συγγραφικές τους ικανότητες και δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν αποκτήσει διεθνή φήμη. Ανάμεσα στους σπουδαιότερους δημιουργούς συγκαταλέγεται ο χιουμορίστας Francisco Ibáñez Talavera, οι ακούραστοι Bernet και Aragonés, οι σεναριογράφοι Enrique Sánchez Abulí και Antonio Segura, ο José Ortiz και οι δημιουργοί του δημοφιλούς Blacksad, Juanjo Guarnido και Juan Díaz Canales. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί κομίστες από την Αργεντινή έχουν διαπρέψει στην Ισπανία.

Αργεντίνικη

Η σκηνή κόμικς της Αργεντινής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές σχολές. Έχει επηρεαστεί άμεσα από την ιταλική, καθώς πολλοί Ιταλοί δημιουργοί εργάστηκαν στην Αργεντινή κατά τη δεκαετία του 1950. Παράλληλα, αρκετοί Αργεντίνοι κομίστες έχουν δει τις δουλειές τους να εκδίδονται από γαλλικούς ή ισπανικούς εκδοτικούς οίκους και να γίνονται δημοφιλείς στην ήπειρο αυτή. Οι σημαντικότεροι δημιουργοί είναι οι Quino, «πατέρας» της τρομερής Mafalda, οι εμβληματικοί συνεργάτες Muñoz και Sampayo, οι παραγωγικότατοι Alberto Breccia και Carlos Trillo, καθώς και οι H.G. Oesterheld και Francisco Solano Lopez, δημιουργοί του θρυλικού El Eternauta.

Οι 13 Λόγοι που Κάνουν το "Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος" το Καλύτερο Γουέστερν Όλων των Εποχών

Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος (Il Buono, il Bruto, il Cattivo στα ιταλικά) του Σέρτζιο Λεόνε αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες και γνωστότερες ταινίες όλων των εποχών. Συγκαταλέγεται στις κορυφαίες ταινίες γουέστερν και κατά κοινή ομολογία είναι το καλύτερο σπαγγέτι γουέστερν. Μήπως όμως είναι και το καλύτερο γουέστερν (σκέτο), ανώτερο δηλαδή από τα κλασικά αμερικανικά έργα; Προσωπικά, είμαι πεπεισμένος ότι είναι, αλλά για το λόγου το αληθές, ορίστε 13 επιχειρήματα:

• Ο Τίτλος: είναι μάλλον απλός, αλλά την ίδια στιγμή και έξυπνος. Αρκεί να δει κανείς πόσες παρωδίες του υπάρχουν, για να καταλάβει ότι έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της ποπ κουλτούρας. Έχει δε περάσει στο καθημερινό αμερικανικό λεξιλόγιο, καθώς χρησιμοποιείται για να περιγράψει τα καλά, τα κακά και όσα μπορούσαν να γίνουν καλύτερα, αλλά δεν έγιναν, σχετικά με ένα πρόσωπο ή ένα αντικείμενο.
• Ο Κλιντ Ίστγουντ στο ρόλο του Καλού: γνωστός και ως Ξανθούλης (Blondie) και Άνθρωπος Χωρίς Όνομα (Man with No Name), ο Ίστγουντ άφησε εποχή με την ταινία αυτή. Φορώντας το εμβληματικό του πόντσο και πυροβολώντας με τεράστια αυτοπεποίθηση, είναι ένας από τους πιο κουλ χαρακτήρες του κινηματογράφου. Παράλληλα, είναι ένας από τους σημαντικότερους αντι-ήρωες της έβδομης τέχνης, καθώς μόνο τίμιος πιστολέρο δεν είναι.

• Ο Ιλάι Γουάλακ στο ρόλο του Άσχημου: Ο Τούκο Ραμίρεζ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η μασκότ της ταινίας. Είναι πολυλογάς και αυθόρμητος, προσφέροντας πολλές στιγμές γέλιου. Ταυτόχρονα, όμως, έχει τον πιο ενδιαφέροντα ρόλο. Ο Λεόνε φρόντισε να μας δώσει μια δραματική σκηνή μεταξύ του Τούκο και του αδελφού του, αποφεύγοντας έτσι να καταντήσει ο χαρακτήρας αυτός ένας απλός μπουνταλάς για να γελάμε. Το καλύτερο είναι ότι και σε αυτή τη σκηνή ο Γουάλακ τα πηγαίνει περίφημα, ενώ συχνά-πυκνά μπορούμε να πούμε ότι επισκιάζει τον Ίστγουντ.

• Ο Λι Βαν Κλιφ στο ρόλο του Κακού: ο Αγγελομάτης (Angel Eyes), είναι ένας αδίστακτος και στυγνός καιροσκόπος. Είναι σίγουρα ένας από τους πιο αντιπροσωπευτικούς χαρακτήρες των σπαγγέτι γουέστερν και ένας από τους πιο αντιπαθητικούς κακούς του σινεμά. Το διαπεραστικό βλέμμα που χαρακτήριζε τον Βαν Κλιφ γίνεται ένα από τα ατού της ταινίας, εξαιτίας φυσικά των θρυλικών κοντινών πλάνων του Λεόνε.

• Η Μουσική: είναι ίσως το πρώτο πράγμα που σου έρχεται στο μυαλό όταν ακούς γι' αυτή την ταινία. Ο μεγάλος Ένιο Μορικόνε συνέθεσε ένα από τα σπουδαιότερα και πιο αναγνωρίσιμα soundtrack στην ιστορία του κινηματογράφου. Από τους τίτλους αρχής και το πασίγνωστο "ααααα" μέχρι τη σκηνή της τριπλής μονομαχίας και το Il Triello η ταινία είναι γεμάτη από όμορφη μουσική που ταιριάζει γάντι στις σκηνές. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι ο Λεόνε γύρναγε τις σκηνές του με βάση τη μουσική του Μορικόνε.

• Η Σκηνοθεσία: η σκηνοθεσία του Λεόνε στη συγκεκριμένη ταινία είναι μάλλον θρυλική. Έχοντας ένα μοναδικό στυλ, ο Ιταλός χρησιμοποιούσε πολύ κοντινά πλάνα (γκρο πλαν) και μακρινές λήψεις, ενώ οι σκηνές δράσης και διαλόγων έχουν χαρακτηριστικό μέγεθος. Το αποτέλεσμα είναι μια εξαιρετικά στυλιζαρισμένη αίσθηση επικότητας. Όπως έχει γράψει ο Στήβεν Κινγκ στον πρόλογο ενός βιβλίου του «Ο Κλιντ Ίστγουντ δείχνει κάπου έξι μέτρα ψηλός, με κάθε σκληρή τρίχα του γενιού στα μάγουλά του να μοιάζει μεγάλη σαν σεκόγια. [...] Η έρημος μοιάζει ν' απλώνεται τουλάχιστον μέχρι τον πλανήτη Ποσειδώνα. Και η κάννη του κάθε όπλου δείχνει τόσο μεγάλη όσο η Σήραγγα της Μάγχης».
• Η Γνωριμία με τους Χαρακτήρες: ο Λεόνε μας συστήνει τους τρεις βασικούς ήρωες μέσα από ένα μακρύ πρόλογο. Στα δέκα από τα τριάντα λεπτά δεν υπάρχουν διάλογοι, ενώ χρησιμοποιούνται τίτλοι σε παγωμένες εικόνες για τον καθένα από τους τρεις. Και πάντα με τη μουσική του Μορικόνε παρούσα. Είναι δίχως άλλο μια από τις πιο μοναδικές παρουσιάσεις χαρακτήρων σε ταινία.

• Η Τελευταία Σκηνή: το τέλος της ταινίας θεωρείται ένα από το πιο αγωνιώδη στην ιστορία του σινεμά. Δε βγαίνει λέξη από τα χείλη των τριών πρωταγωνιστών. Μουσική και εικόνες συνδυάζονται για να δημιουργήσουν μία αλληλουχία, η οποία είναι υπέροχα φτιαγμένη, τεταμένη και συναρπαστική.
• Το Σενάριο: έργο των Λεόνε, Λουτσιάνο Βιντσενζόνι, Ατζενόρε Ινκρότσι και Φούριο Σκαρπέλι. Σίγουρα, το κυνήγι ενός θησαυρού και τα πισώπλατα μαχαιρώματα είναι πάντα ενδιαφέρον θέμα, αλλά δεν μπορεί να θεωρηθεί αυθεντικό. Εντούτοις, το σενάριο ήταν πρωτοποριακό για την εποχή του όσον αφορά την απεικόνιση των ηρώων. Μέχρι τότε, στα αμερικανικά κυρίως γουέστερν υπήρχε σαφής διαχωρισμός καλών και κακών, κάτι που εδώ ανατρέπεται. Επιπλέον, ο διάλογος είναι γεμάτος από αξιομνημόνευτες ατάκες, κωμικές ή όχι.

• Κατατρόπωσε τους Κριτικούς: όταν βγήκε η ταινία, τα σπαγγέτι γουέστερν θεωρούνταν exploitation films, δηλαδή ταινίες που προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν μια παροδική τάση ή να εντυπωσιάσουν τον θεατή με ρηχά μέσα (βία, σεξ κτλ). Ως εκ τούτου, οι κριτικές από τους Αμερικανούς ήταν μέτριες έως κακές. Χρόνια αργότερα, ο Ρότζερ Έμπερτ, ένας από τους πιο διακεκριμένους κριτικούς ταινιών στις ΗΠΑ, συμπεριέλαβε την ταινία στις Μεγαλύτερες Ταινίες. Είχε δηλώσει, ωστόσο, ότι τότε είχε βάλει λιγότερα αστέρια γιατί ήταν σπαγγέτι γουέστερν και άρα δεν μπορούσε να είναι τέχνη. Σήμερα οι απανταχού κριτικοί πίνουν νερό στ' όνομα του Λεόνε.
• Καθιέρωσε τον Ίστγουντ: μετά το Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος η καριέρα του Κλιντ Ίστγουντ απογειώθηκε. Ακολούθησαν πολλές ταινίες γουέστερν και δράσης (Κρεμάστε τους Ψηλά, Οι Γύπες πετούν Χαμηλά, Όπου τολμούν οι Αετοί, Ο Επιθεωρητής Κάλλαχαν κ.ά.), οι οποίες παρότι δεν απαιτούσαν μεγάλο υποκριτικό ταλέντο, τον τοποθέτησαν ανάμεσα στους σημαντικότερους σταρ του Hollywood. Εκμεταλλευόμενος το γεγονός αυτό, ο Ίστγουντ στράφηκε γρήγορα στη σκηνοθεσία, προσφέροντάς μας πολλές καλές ταινίες, όπως Εκδικητής εκτός Νόμου (1976), Οι Ασυγχώρητοι (1992), Σκοτεινό Ποτάμι (2003), Million Dollar Baby (2004), Γράμματα από το Ίβο Τζίμα (2006) και Gran Torino (2008). Πλησιάζοντας πια τα 90, ο Ίστγουντ είναι ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια του σύγχρονου αμερικανικού σινεμά.

• Το Μέλλον του Λεόνε: η επιτυχία της ταινίας αυτής άνοιξε νέες πόρτες στο Σέρτζιο Λεόνε. Η Paramount χρηματοδότησε άλλο ένα σπουδαίο γουέστερν του, το Κάποτε στη Δύση (1968), δίνοντάς του πρόσβαση σε υψηλότερα στάνταρντ παραγωγής και ηθοποιούς όπως ο Τσαρλς Μπρόνσον και ο Πίτερ Φόντα. Το 1984 σκηνοθέτησε άλλο ένα αριστούργημα με αμερικανικά λεφτά, το Κάποτε στην Αμερική, μια από τις καλύτερες γκανγκστερικές ταινίες όλων των εποχών. Κάτι που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, είναι ότι του είχε γίνει πρόταση να σκηνοθετήσει το Νονό, αλλά αρνήθηκε ώστε ν' ασχοληθεί με το Κάποτε στην Αμερική.

• Η Επιρροή: Ασυζητητί, Ο Καλός, ο Κακός και ο Άσχημος αποτελεί μια εξαιρετικά επιδραστική ταινία. Έχει επηρεάσει πληθώρα διαφορετικών σκηνοθετών, μεταξύ των οποίων οι Ρόμπερτ Ζεμέκις, Ρόμπερτ Ροντρίγκεζ και Σαμ Ραΐμι. Δεν είναι τυχαίο πως σκηνοθέτες σαν τον Μάρτιν ΜακΝτόνα και τον Κουέντιν Ταραντίνο την ψήφισαν στη λίστα του περιοδικού Sight & Sound με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Επιπλέον, έδωσε μια νέα ώθηση στα αμερικανικά γουέστερν και η επιρροή στο συγκεκριμένο είδος είναι εμφανής μέχρι και τις μέρες μας.

Αφιέρωμα στον Hugo Pratt

Ο Hugo Eugenio Pratt (Ούγκο Εουτζένιο Πρατ) υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς δημιουργούς κόμικς όλων των εποχών. Αποτελεί μια εξέχουσα φιγούρα των ευρωπαϊκών -και όχι μόνο- κόμικς, ενώ τα έργα του είναι πολύ αγαπητά και στη χώρα μας.

Ως σκιτσογράφος απογείωσε την τεχνική της ακουαρέλας, με το χαρακτηριστικό του απλό και συχνά αφαιρετικό σχέδιο. Ως αφηγητής μπορούσε να εξιστορήσει οποιαδήποτε ιστορία, ρεαλιστική ή φανταστική. Παράλληλα, όμως, υπήρξε μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, που έζησε μια πραγματικά πολύ ενδιαφέρουσα ζωή.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Πρατ γεννήθηκε το 1927 στο Ρίμινι της Ιταλίας, γιος του Rolando Pratt και της Evelina Genero. Ο παππούς από τη μεριά του πατέρα του ήταν αγγλικής καταγωγής και συγγενής του γνωστού ηθοποιού ταινιών τρόμου Μπορίς Καρλόφ (Φρανκενστάιν, Η Νύφη του Φρανκενστάιν, Ο Γιος του Φρανκενστάιν). Από τη μεριά της μητέρας του, είχε Σεφαρδίτικες και τουρκικές ρίζες.

Έζησε το μεγαλύτερο μέρος των παιδικών του χρόνων στη Βενετία. Το 1937 έφυγε με τη μητέρα του για την Αβησσυνία (σημερινή Αιθιοπία), όπου βρισκόταν ο πατέρας του, στρατιώτης των δυνάμεων κατοχής του Μουσολίνι. Ο πατέρας του αιχμαλωτίστηκε από τους Βρετανούς και πέθανε το 1942, ενώ ο Πρατ και η μητέρα του στάλθηκαν ως αιχμάλωτοι στην πόλη Ντίρε Ντάουα. Εκεί, λες και ήταν αληθινά γραφτό του, ήρθε για πρώτη φορά σε επαφή με την ένατη τέχνη, αφού αγόραζε κόμικς από τους φύλακες. Λίγο αργότερα, στάλθηκε στην πατρίδα του από τον Ερυθρό Σταυρό και το 1943 επέστρεψε στην αγαπημένη του Βενετία. Εκεί, μπήκε σ' ένα στρατιωτικό κολέγιο, όπου και εργάστηκε ως μεταφραστής μέχρι το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1944, παραλίγο να εκτελεστεί από δυνάμεις των ναζιστικών SS, καθώς εσφαλμένα θεωρήθηκε Νοτιοαφρικάνος κατάσκοπος.

Το ταξίδι ξεκινάει

Μαζί με άλλους δημιουργούς κόμικς όπως ο Αλμπέρτο Όνγκαρο και ο Μάριο Φαουστινέλλι σχημάτισε τη λεγόμενη Ομάδα της Βενετίας. Από εκείνη τη στιγμή, άρχισε το ταξίδι και η αναζήτησή του, όχι μόνο σε καλλιτεχνικό, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο. Το περιοδικό της ομάδας, γνωστό ως Albo Uragano και αργότερα ως Asso di Picche, πρωτοκυκλοφόρησε το 1945 και επικεντρωνόταν σε κόμικς περιπέτειας. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, ο Πρατ μετακόμισε στο Μπουένος Άιρες.

Έρνι Πάικ, ο σπουδαιότερος χαρακτήρας που δημιούργησε
με τον θρυλικό Έστερχελντ

Στην Αργεντινή παρέμεινε για πέντε μόνο χρόνια, αλλά θεωρείται μια από τις πιο δημιουργικές περιόδους του. Από κοινού με τον Αργεντινό δημοσιογράφο και συγγραφέα κόμικς Έκτορ Χερμάν Έστερχελντ δημιούργησε σημαίνοντες χαρακτήρες, όπως τον Λοχαγό Κερκ και τον Έρνι Πάικ. Ο μεν Κερκ είναι ένας κλασικός ήρωας της Άγριας Δύσης, ο δε Πάικ είναι ένας πολεμικός ανταποκριτής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Πολέμου της Κορέας. Κατά τη διαμονή του στην Αργεντινή, ο Πρατ γνωρίστηκε με πολλούς κομίστες που αργότερα θα έγραφαν (ή θα σκίτσαραν, αν προτιμάτε) ιστορία, όπως ο Αλμπέρτο Μπρέκια και Φρανθίσκο Σολάνο Λόπεζ. Παράλληλα, επισκέφτηκε πολλά μέρη της Νοτίου Αμερικής, συμπεριλαμβανομένου του Αμαζονίου. Κατά την περίοδο αυτή αποκρυσταλλώθηκε το ύφος των μετέπειτα κόμικς του Πρατ, όχι τόσο όσον αφορά στο σχέδιο, αλλά στη γενικότερη ατμόσφαιρα: παρότι τα σενάρια δεν ήταν του ιδίου, τα σκίτσα του απέπνεαν ένα μυστηριώδη ρομαντισμό και μια παράξενη νοσταλγία.

Από το 1959 μέχρι το 1960, ο Πρατ έζησε στο Λονδίνο, όπου συνεργάστηκε με αρκετούς Βρετανούς συγγραφείς κόμικς. Επέστρεψε για λίγο στην Αργεντινή και το 1962 μετακόμισε στην Ιταλία. Εδώ συνεργάστηκε με το παιδικό περιοδικό Il Corriere dei Piccoli, για το οποίο εικονογράφησε διάφορα μυθιστορήματα της κλασικής λογοτεχνίας.

Κόρτο Μαλτέζε - Η απόλυτη προσωποποίηση της χαμένης αθωότητας

Το 1967, έπειτα από ένα ταξίδι στην Καραϊβική, ο Πρατ δημιούργησε την Μπαλάντα της Αλμυρής Θάλασσας, το πρώτο κόμικ που φιλοξένησε τον Κόρτο Μαλτέζε. Ο λακωνικός ναυτικός με τον ακέραιο χαρακτήρα στέκεται στο πάνθεον των ευρωπαϊκών κόμικς, πλάι σε φιγούρες όπως αυτές του Αστερίξ, του Τεντέν και του Μπλούμπερυ. Πολλοί, ωστόσο, τον θεωρούν τον κλασσικότερο και γοητευτικότερο χαρακτήρα των ευρωπαϊκών κόμικς. Κάθε άλλο παρά τυχαίο είναι το γεγονός ότι η γαλλική εφημερίδα Le Monde συμπεριέλαβε την Μπαλάντα της Αλμυρής Θάλασσας στη λίστα της με τα 100 καλύτερα βιβλία του 20ού αιώνα.

Ο Κόρτο Μαλτέζε, σαν τον δημιουργό του, γυρίζει στα ίδια μέρη και έχει εξίσου πολλούς φίλους ανά την υφήλιο. Το κυριότερο είναι ότι ορίζει ο ίδιος τη μοίρα του: όταν σε μικρή ηλικία συνειδητοποίησε ότι δεν είχε τη "γραμμή της ζωής" στην παλάμη του αποφάσισε να χαράξει τη δική του με ένα ξυράφι.

Ο χαρακτήρας αυτός ενσαρκώνει το σκεπτικισμό του Πρατ σε θέματα πολιτικής, θρησκείας και εθνικών διαφορών. Ο Κόρτο απολαμβάνει τη φιλία πολλών ανθρώπων, ο καθένας με το δικό του φυλετικό, θρησκευτικό και κοινωνικό υπόβαθρο. Εκτός αυτού, είναι αντικείμενο σεβασμού από φίλους και εχθρούς.

Το 1970, ο Πρατ μετακομίζει στη Γαλλία και ξεκινάει τη δημιουργία ιστοριών του Κόρτο Μαλτέζε για το γαλλικό περιοδικό Pif gadget. Τέσσερα χρόνια μετά άρχισε η δημοσίευση μεγαλύτερων ιστοριών από το ιταλικό περιοδικό Linus. Ο Πρατ συνέχισε να δημιουργεί νέες ιστορίες για τις επόμενες δυο δεκαετίες, πολλές από τις οποίες δημοσιεύτηκαν στο ομώνυμο περιοδικό κόμικς. Το 1988 ξεκίνησε η σειριοποίηση της τελευταίας περιπέτειας του Κόρτο Μαλτέζε (Μου), η οποία ολοκληρώθηκε τον επόμενο χρόνο.

Στην Ελλάδα, ο Κόρτο Μαλτέζε είναι από τα πλέον δημοφιλή κόμικς. Στη χώρα μας, όλοι τόμοι των περιπετειών του έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Μαμούθcomix, εκτός από το Η Μπαλάντα της Αλμυρής Θάλασσας, που έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Παρά Πέντε.

Οι Σκορπιοί της Ερήμου

Το 1969 εκδόθηκε για πρώτη φορά ένα άλλο πολύ σημαντικό δημιούργημα του Πρατ: Οι Σκορπιοί της Ερήμου. Το κόμικ αυτό αφηγείται τις περιπέτειες μια ομάδας Βρετανών στρατιωτών κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Πιο συγκεκριμένα, οι στρατιώτες αυτοί ανήκουν στο Long Range Desert Group, ένα σώμα που έδρασε στη Βόρεια Αφρική, με κύρια καθήκοντά της, την αναγνώριση εχθρικού εδάφους και τον ανταρτοπόλεμο.

Για τον ίδιο τον Πρατ, οι άντρες του Long Range Desert Group συμμετέχουν στον τελευταίο ρομαντικό πόλεμο της ιστορίας. Είναι υπεύθυνοι για θρυλικές πράξεις, ενώ δρουν μέσα σ' ένα πλαίσιο από γεγονότα που τους ξεπερνάνε. Κάθε χαρακτήρας της ομάδας αναζητά μια προσωπική διέξοδο. Και μπορεί κάποιοι να τη βρίσκουν βγαίνοντας από αυτό το παιχνίδι συμφερόντων, αλλά κάποιοι βυθίζονται ακόμα περισσότερο σε αυτό. Συν τοις άλλοις, όμως, το κόμικ αυτό αποτελεί στηλίτευση της αποικιοκρατίας. Εκεί, στην Αφρική του 1941, οι Ευρωπαίοι αναστατώνουν, για χάρη των συμφερόντων τους, πολυάριθμους λαούς, οι οποίοι γίνονται στόχος των αλαζονικών αυτών αντιπαραθέσεων.

Τελευταία χρόνια

Ο Ούγκο Πρατ το 1989

Ο Πρατ συνέχισε να ταξιδεύει και επισκέφτηκε πολλά μέρη της Γης, όπως ο Καναδάς, η Παταγονία και τα νησιά του Ειρηνικού. Από το 1984 μέχρι το 1995, έζησε στην Ελβετία. Την περίοδο αυτή δημιουργεί μαζί με το μαθητή και φίλο του Μίλο Μανάρα τα κόμικς Tutto ricominciò con un' estate indiana  (στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει ως Ένα Ινδιάνικο Καλοκαίρι) και El Gaucho.

Το τελευταίο, ίσως, καθαρά προσωπικό αριστούργημα του Πρατ είναι το κόμικ L'uomo del grande nord. Ο πρωταγωνιστής, ο μυστηριώδης και απρόβλεπτος Jesuit Joe, τριγυρνά στην άγρια φύση του Καναδά, γύρω στο 1920. Οι ανησυχίες του Πρατ σχετικά με την κοινωνική δικαιοσύνη και ορισμένα ευρωπαϊκά ιδανικά βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του κόμικ. Ο Πρατ έγραψε επίσης ένα βιβλίο, το οποίο κυκλοφορεί στην Ελλάδα με τον τίτλο Άνεμος από Μακρινές Στεριές.

Ο Πρατ πρόλαβε να ολοκληρώσει ένα ακόμη κόμικ το 1995. Ένα κυριακάτικο απόγευμα του Αυγούστου, ο καρκίνος του εντέρου που τον τυραννούσε επί μήνες, νίκησε.

Προσωπική ζωή

Ο Ούγκο Πρατ παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε δέκα παιδιά, όχι όλα από τις νόμιμες συζύγους του, όπως καταλαβαίνετε.

Ο Πρατ ήταν ένας γνήσιος πολίτης του κόσμου. Κάτι παραπάνω από πολυταξιδεμένος, ρουφούσε τις ομορφιές κάθε τόπου και της ζωντάνευε στις ιστορίες του. Συναναστρεφόταν από απλούς ανθρώπους και άτομα του υποκόσμου μέχρι μεγάλες προσωπικότητες, όπως ο διάσημος τρομπετίστας της τζαζ Dizzy Gillespie. Ήταν δε μεγάλος λάτρης της ιστορίας και της λογοτεχνίας, κάτι που έντονα αποτυπώνεται άλλωστε στα κόμικς του.

Παρότι ο πατέρας του ήταν φανατικά αντίθετος στον Ελευθεροτεκτονισμό, ο Πρατ εισήχθη σ' αυτόν τη δεκαετία του 1970. Έφτασε μάλιστα αρκετά ψηλά στην ιεραρχία σε Στοές της Ιταλίας και της Γαλλίας. Μέσω της επαφής του με τη Μασονία, καλλιέργησε την αγάπη του για το συμβολισμό και τα μυστήρια του παρελθόντος.

Επιδράσεις και κληρονομιά

Φωτογραφία από έκθεση αφιερωμένη στον Πρατ, στην
Πινακοθήκη του Παρισιού

Στον τομέα της σκιτσογραφίας, ο Πρατ είχε επηρεαστεί από τους Λάιμαν Γιανγκ, Γουίλ Άισνερ και κατά κύριο λόγο τον Μίλτον Κάνιφ. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζουν οι επιρροές που δέχτηκε από ένα εντυπωσιακό πλήθος συγγραφέων: Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον, Ζέιν Γκρέι, Κένεθ Ρόμπερτς, Τζέιμς Φένιμορ Κούπερ, Τζακ Λόντον, Τζόζεφ Κόνραντ, Τζέιμς Όλιβερ Κέργουντ, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ και Χέρμαν Μέλβιλ.

Ο Ουμπέρτο Έκο είχε γράψει παλαιότερα: "'Όταν θέλω να χαλαρώσω, διαβάζω δοκίμια του Ένγκελς, όταν όμως θέλω να εμπλακώ σε μια αφήγηση, διαβάζω τα κόμικς του Ούγκο Πρατ". Αυτές οι αράδες από μόνες τους είναι αναμφίβολα ενδεικτικές για την επιρροή που είχαν οι ιστορίες του Πρατ. Όντας ένας από τους πρώτους σκιτσογράφους που πάντρεψε τη λογοτεχνία με τα κόμικς, αποτελεί τεράστια πηγή έμπνευσης για πολλούς σκιτσογράφους διεθνώς. Ανάμεσα στους σημαντικότερους είναι οι Φρανκ Μίλερ, Μάικ ΜακΜάχον και Χουάν Χιμένεζ.

Διακρίσεις

Κατά τη διάρκεια της ζωή του, ο Ούγκο Πρατ βραβεύτηκε επανειλημμένα για την προσφορά του στα κόμικς. Κέρδισε, μεταξύ άλλων, τέσσερα βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Ανγκουλέμ, ενώ έχει τιμηθεί και με το βραβείο Καλύτερου Ρεαλιστικού Κόμικ στο περίβλεπτο διαγωνισμό Prix Saint-Michel του Βελγίου. Το 2005 ο Πρατ εισήχθη στο Will Eisner Hall of Fame, την ίδια χρονιά με τους θρυλικούς Ρενέ Γκοσινύ και Αλμπέρ Ουντερζό.

Ο Εκδικητής του Διαβόλου

 Αυτή η δημοσίευση αποτελεί το πρώτο αφιέρωμα σε ταινία, από τα πολλά που πρόκειται ν' ακολουθήσουν. Επέλεξα τη συγκεκριμένη ταινία, όχι γιατί είναι η αγαπημένη μου (που δεν είναι), αλλά γιατί τη θεωρώ ένα από τα αρτιότερα spaghetti western που έχουν γυριστεί. Μια σπουδαία ταινία, που ξεφεύγει από τα μάλλον στενά όρια του συγκεκριμένου είδους και είναι γνωστή για το ιδιαίτερο τέλος της.

Λίγα λόγια για την υπόθεση

Λίγο πριν την είσοδο του 20ού αιώνα, οι νότιες πολιτείες των Η.Π.Α. πλήττονται από ένα πρωτοφανές κύμα κακοκαιρίας, γνωστό ως "Μεγάλο Παγετό του 1899". Σε κατ' εξοχήν ζεστές περιοχές, όπως η Φλόριντα και το Τέξας, η θερμοκρασία πέφτει κάτω από το μηδέν και το χιόνι καλύπτει μεγάλες εκτάσεις.

Σε αυτό το περίεργο σκηνικό διαδραματίζεται η σύγκρουση ενός μουγκού πιστολέρο (Jean-Louis Trintignant) με μια συμμορία κυνηγών επικηρυγμένων,  με επικεφαλής έναν αδίστακτο φονιά (Klaus Kinski). Πιο συγκεκριμένα, μια έγχρωμη έχει προσλάβει τον Silence ("Σιωπή" στα αγγλικά), ώστε να εκδικηθεί τη δολοφονία του συζύγου της. Ο άτυχος άντρας ανήκε σε μια ομάδα παρανόμων, οι οποίοι αναγκάστηκαν να βγουν εκτός νόμου, λόγω της πείνας που έφεραν οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες στο χωριό τους.

Κριτική

Η ερμηνεία του Kinski είναι ίσως η καλύτερη στην ταινία

Η αλήθεια είναι ότι δεν ήξερα τι να περιμένω από αυτό το έργο, καθώς δεν είχα εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα από το πιο γνωστό έργο του Sergio Corbucci, Django (Django, ο Τρομοκράτης του Passo-Doble). Ωστόσο, το γεγονός ότι το γνωστό βρετανικό περιοδικό Empire το κατέταξε στο νούμερο 386 των 500 καλύτερων ταινιών όλων των εποχών, μου κέντρισε το ενδιαφέρον.

Πρώτ' απ' όλα, η ιδέα να διαδραματιστούν τα γεγονότα σε πάλλευκα τοπία, είναι, κατά τη γνώμη μου,  ιδιοφυής. Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τους χαρακτήρες της ταινίας (ο μουγκός πιστολέρο, οι πεινασμένοι ντεσπεράντος, ο αιμοδιψής κυνηγός και η έγχρωμη χήρα) αρκούν για να τη συγκαταλέξει κανείς στη λίστα με τα καλύτερα (spaghetti) western. Επιπροσθέτως, ο Ennio Morricone συνθέτει για μια ακόμη φορά μια εξαιρετική μελωδία, πολύ καλά δεμένη με το ύφος της ταινίας.

Πρέπει, μολαταύτα, να αναφερθούμε και τα αδύναμα σημεία αυτού του έργου. Ο Trintigant, παρότι έχει καλή χημεία με τον Kinski, δε θεωρώ ότι δίνει κάποια δυνατή ερμηνεία. Για να είμαστε δίκαιοι, βέβαια, δεν είναι εύκολο να κλέψεις την παράσταση, όταν δεν έχεις να ξεστομίσεις ούτε μια αράδα. Εκτός αυτού, ο έρωτας που αναπτύσσεται μεταξύ αυτού και της έγχρωμης που τον προσλαμβάνει, δεν έχει το πάθος, ώστε να πείσει το θεατή.

Γενικά στοιχεία

• Τίτλος: Il Grande Silenzio (Ο Εκδικητής του Διαβόλου)
• Είδος: Western
• Σκηνοθεσία: Sergio Corbucci
• Σενάριο: Mario Amendola, Bruno Corbucci, Sergio Corbucci, Vittoriano Petrilli
• Πρωταγωνιστές: Jean-Louis Trintignant, Klaus Kinski, Frank Wolff, Luigi Pistilli, Vonetta McGee
• Χώρα/έτος παραγωγής: Ιταλία/1968
• Διάρκεια: 105 λεπτά