Merci beaucoup monsieur Giraud!

Σήμερα κλείνουν δύο χρόνια χωρίς τον Jean Giraud, γνωστό και ως Moebius ή Gir, μια από τις σπουδαιότερες προσωπικότητες στο διεθνή χώρο των κόμικς. Έχοντας επηρεάσει πληθώρα διαφορετικών ανθρώπων της τέχνης (μεταξύ άλλων τους Hayao Miyazaki, Stan Lee και Federico Felini), δεν είναι τυχαίο το ότι θεωρείται ο επιδραστικότερος εκπρόσωπος της γαλλοβελγικής σχολής κόμικς, μετά τον Hergé.


Ξεκίνησε την καριέρα του με γουέστερν θεματολογία και εν συνεχεία δημιούργησε κόμικς κυρίως επιστημονικής φαντασίας και fantasy, υιοθετώντας ένα σουρεαλιστικό και συχνά αφηρημένο στυλ, τόσο στην αφήγηση, όσο και το σχέδιο. Συνολικά αναμείχθηκε στη δημιουργία πάνω από 70 διαφορετικών τίτλων κόμικς, ένα μάλλον εντυπωσιακό επίτευγμα, ιδιαίτερα αν σκεφτεί κανείς την ποιότητα που χαρακτηρίζει την πλειονότητα αυτών. Αρκετά σημαντική θεωρείται η προσφορά του και στο σινεμά, αφού βοήθησε στο κόνσεπτ ταινιών όπως το Alien (1979), το Tron (1982) και Το Πέμπτο Στοιχείο (1997).

Τα πρώτα χρόνια

Ο Jean Henri Gaston Giraud γεννήθηκε το 1938 σε ένα ανατολικό προάστιο του Παρισιού. Όταν ήταν τριών ετών, οι γονείς του χώρισαν και ως αποτέλεσμα ανατράφηκε κυρίως από τους παππούδες του. Σύμφωνα με τον ίδιο, η «σύγκρουση μεταξύ των γονιών του τού άφησε ένα ανεξίτηλο ψυχικό σημάδι και ήταν ο λόγος για τον οποίο αργότερα επέλεγε συχνά διαφορετικά ψευδώνυμα.

Ένα από τα πρώτα κόμικς του Giraud

Στα 16 του ξεκίνησε τις σπουδές του στη Σχολή Εφαρμοσμένων Τεχνών του Παρισιού, όπου και άρχισε να σκιτσάρει τα πρώτα του κόμικς γουέστερν. Το 1956 παράτησε τις σπουδές του και ακολούθησε τη μητέρα του στο Μεξικό. Εκεί παρέμεινε για μόλις οχτώ μήνες, προτού επιτρέψει στη Γαλλία. Από το 1956 ως το 1958 σχεδίασε κόμικς για διάφορα περιοδικά και την περίοδο 1959-1960 εξέτισε τη στρατιωτική του θητεία στην Αλγερία. Επιστρέφοντας το 1961, έγινε μαθητευόμενος του Joseph Gillain (γνωστού κυρίως ως Jijé), ενός από τους σημαντικότερους δημιουργούς κόμικς της εποχής.*

Blueberry

Το 1963, ύστερα από πρόταση του Jijé, ο Giraud άρχισε τη συνεργασία με τον σεναριογράφο Jean-Michel Charlier για τη δημιουργία μιας σειράς γουέστερν «ευρωπαϊκής κοπής». Η σειρά αυτή, ονόματι Οχυρό Ναβάχο, δημοσιεύτηκε στο ιστορικό περιοδικό Pilote. Εδώ πρωτοεμφανίστηκε ο Μπλούμπερυ, ο οποίος όμως ήταν απλώς ένας από τους πολλούς πρωταγωνιστές της πρώτης ιστορίας. Στη συνέχεια, ο ατρόμητος υπολοχαγός του αμερικανικού ιππικού έγινε ο πρωταγωνιστής της σειράς που πήρε τ' όνομά του. Να σημειωθεί πως ο Giraud υπέγραφε τη σειρά ως Gir και όχι ως Moebius, όπως έγινε αργότερα γνωστός.

Ο χαρακτήρας του Blueberry είναι ίσως ο πιο δημοφιλής
του Giraud στην πατρίδα του, αλλά και ο πιο γνωστός του στην Ελλάδα

Ο Μπλούμπερυ ήταν, είναι και θα είναι ένας ήρωας αλλιώτικος από τους άλλους. Πρώτα-πρώτα, ανέτρεψε το στερεότυπο του κλασικού αμερικανικού ήρωα γουέστερν. Δεν είναι ούτε ο αδέκαστος άνθρωπος του νόμου που βάζει τους κακούς στη φυλακή, ούτε ο περιπλανώμενος καουμπόι που έρχεται στην πόλη, σώζει τους αδικημένους και γίνεται ο νέος σερίφης. Αντιθέτως, αποτελεί έναν από τους πρώτους αντι-ήρωες στα κόμικς γουέστερν. Επιπλέον, ο Μπλούμπερυ κάθε άλλο παρά ο τυπικός στρατιωτικός είναι. Είναι αληθινός αντάρτης. Δε δίνει δεκάρα για τη στρατιωτική πειθαρχία και συχνά αδιαφορεί για τις διαταγές των ανωτέρων του.

Όσον αφορά το σχέδιο, ο καθένας μπορεί να παρατηρήσει μια διαρκή αλλαγή. Η φάτσα του ίδιου του Μπλούμπερυ άλλαζε διαρκώς. Αρχικά, ήταν εμπνευσμένος από τον Jean-Paul Belmondo, ενώ στη συνέχεια θύμιζε τον Charles Bronson, τον Clint Eastwood και πιο πρόσφατα τον Vincent Cassel. Γενικότερα το στυλ του Giraud άλλαξε κατά τις περιπέτειες του Μπλούμπερυ: στην αρχή χρησιμοποιούσε ένα απλό και καθαρό στυλ, ενώ στη συνέχεια υιοθέτησε ένα πιο σκοτεινό και ρεαλιστικό στυλ, επηρεασμένος από τα γουέστερν των Sergio Leone και Sam Peckinpah. Όπως και να έχει, ήταν ένας καινούριος (για τα δεδομένα της εποχής) τρόπος σχεδιασμού, που φώτιζε τα βαθύτερα αισθήματα, τις αγωνίες και τις απογοητεύσεις που κυρίευαν τον πρωταγωνιστή. Για αυτό το λόγο, άλλωστε, το Μπλούμπερυ χαρακτηρίστηκε το πρώτο ψυχολογικό γουέστερν στην ιστορία των κόμικς.

Κόμικς επιστημονικής φαντασίας και fantasy

Ήδη από 1963, είχε εμφανιστεί η δεύτερη σχεδιαστική περσόνα του καλλιτέχνη, ο Moebius.** Ο Giraud χρησιμοποίησε για πρώτη φορά το ψευδώνυμο αυτό, όταν δημιούργησε στριπάκια επιστημονικής φαντασίας σε ένα άλλο σημαντικό περιοδικό, το σατιρικό Hara-Kiri. Ωστόσο, δεν ξαναεμφανίστηκε σε κάποιο από τα κόμικς του για σχεδόν μια δεκαετία.

Το 1974, χρησιμοποιώντας και πάλι το ψευδώνυμο Moebius, έγινε ιδρυτικό μέλος του εκδοτικού οίκου κόμικς Les Humanoïdes Associés, μαζί με τους Jean-Pierre Dionnet, Bernard Farkas και Philippe Druillet. Μαζί ξεκίνησαν και την κυκλοφορία του θρυλικού Métal Hurlant, το περιοδικό που άλλαξε τα παγκόσμια δεδομένα για την επιστημονική φαντασία στο χώρο τον κόμικς και όχι μόνο.

Από αριστερά προς δεξιά: Farkas, Dionnet, Druillet Giraud

Στο Métal Hurlant πρωτοεμφανίστηκε το 1975 το πρωτοποριακό κόμικ του Giraud Arzach, πέντε σύντομες ιστορίες δίχως λόγια. Σε αυτές πρωταγωνιστεί ο ομώνυμος πολεμιστής, ο οποίος ταξιδεύει σ' ένα παράξενο τόπο στις πλάτες ενός πλάσματος που θυμίζει πτεροδάκτυλο. Το σημαντικότερο στις ιστορίες του Arzach είναι το σχέδιο, παρά η πλοκή, την οποία κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι έχει καταλάβει πραγματικά. Ένα από τα αξιοπερίεργα είναι πως το όνομα αλλάζει διαρκώς: από Arzach γίνεται Harzak, μετά Arzak, στη συνέχεια Harzakc και τέλος Harzack. Ο Giraud είχε δηλώσει ότι ο Arzach είναι μια πολύ προσωπική δημιουργία, με τις σκηνές να τίθενται στη σειρά που τις φαντάστηκε ο ίδιος. Οι περιπέτειες του Arzach είχαν τεράστιο αντίκτυπο στα γαλλικά κυρίως κόμικς και o πρωταγωνιστής είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς ήρωες του Giraud.

Από την πρώτη ιστορία του Arzach

Το 1976 έκανε το ντεμπούτο του, και πάλι στο Métal Hurlant, o Συνταγματάρχης Grubert, μέσα από τη σειρά Le Garage Hermétique (αρχικά κυκλοφόρησε ως Le Garage Hermétique de Jerry Cornelius). Ο Συνταγματάρχης, λοιπόν, έχει δημιουργήσει πολλά παράλληλα σύμπαντα, τα οποία έχει κλείσει μέσα σ' ένα αστεροειδή στον αστερισμό του Λέοντα. Συνεχίζει βέβαια να παρακολουθεί την εξέλιξη στους κόσμους αυτούς, μέσα από το διαστημόπλοιό του. Παράλληλα, όμως πρέπει ν' αντιμετωπίσει τις προσπάθειες του Jerry Cornelius, ο οποίος θέλει να εισβάλει στον κόσμο του. Να σημειωθεί ότι ο χαρακτήρας του Cornelius, έχει δημιουργηθεί από τον σπουδαίο Άγγλο συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας και fantasy Michael Moorcock.

Ηθελημένα, η πλοκή του Ερμητικού Γκαράζ κάθε άλλο παρά γραμμική είναι. Η ιστορία μπορεί, δηλαδή, μπορεί να αλλάζει χώρο ή χρόνο μέσα στην ίδια σελίδα, ακόμα και μέσα στο ίδιο καρέ! Αυτή ακριβώς η έλλειψη συνοχής, όμως, είναι που κάνει το κόμικ ξέφρενο, σχεδόν παραληρηματικό. Μερικοί θεωρούν το Ερμητικό Γκαράζ ως το αριστούργημα του Jean Giraud, ενώ έχει αποκαλεστεί «το τέλειο κόμικ».

Το 1980 ξεκίνησε η κυκλοφορία του Incal, ενός άλλου σπουδαίου κόμικ επιστημονικής φαντασίας, ιδιαίτερα αγαπητό και στην Ελλάδα. Η σειρά αυτή ακολουθεί τις περιπέτειες του Τζον Ντιφούλ, ενός ντετέκτιβ τελευταίας κατηγορίας στο πολύ μακρινό μέλλον, που άθελά του μπλέκεται σε μια συνωμοσία διαγαλαξιακών διαστάσεων και καλείται να γίνει ο σωτήρας της ανθρωπότητας. Κυκλοφόρησε (βεβαίως βεβαίως) από το Métal Hurlant και ολοκληρώθηκε σε έξι άλμπουμ.

Το σενάριο, που υπογράφει ο γνωστός κινηματογραφιστής Alejandro Jodorowsky, ανακατεύει στοιχεία space opera, σάτιρας και μεταφυσικής. Αποτέλεσμα; Μια εντυπωσιακή saga, γεμάτη σουρεαλιστικά στοιχεία (χαρακτηριστικό αμφοτέρων των δημιουργών άλλωστε), άφθονη βία και ερωτισμό. Όσον αφορά το σχέδιο του Giraud, θεωρείται πολύ μοντέρνο ακόμα και στις μέρες μας, με την πληθώρα λεπτομερειών που τον χαρακτηρίζουν ως σκιτσογράφο. Θεωρείται πολύ μπροστά από την εποχή του και επηρέασε πολλές γενιές σχεδιαστών και σεναριογράφων κόμικς.

Από το 1985 μέχρι το 2001, ο Giraud ασχολήθηκε με το κόμικ fantasy Le Monde d'Edena, το οποίο ξεκίνησε από μια διαφήμιση για τη Citroën. Στη σειρά αυτή, που ολοκληρώθηκε σε έξι άλμπουμ, ο Giraud χρησιμοποιεί την περίφημη «καθαρή γραμμή» (γαλλ. ligne claire), που καθιέρωσε ο Hergé, επιτυγχάνοντας μια μινιμαλιστική αισθητική.

Άλλα κόμικς και λοιπές ενασχολήσεις

Στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο Giraud εργάστηκε για την Marvel, πράγμα πολύ σπάνιο τότε για Ευρωπαίο. Πιο συγκεκριμένα, συνεργάστηκε με τον θρυλικό Stan Lee, δημιουργό των Spider-Man, Hulk, Iron Man και πολλών άλλων υπερηρώων, για τη μίνι σειρά Silver Surfer: Parable. Το έργο των δυο μεγάλων αυτών «κομικανθρώπων» κέρδισε το Βραβείο Eisner για την Καλύτερη Μίνι Σειρά το 1989. Υπάρχει μάλιστα μια μερίδα θαυμαστών του Silver Surfer, που υποστηρίζει ότι η σειρά αυτή περιλαμβάνει τα καλύτερα τεύχη του συγκεκριμένου χαρακτήρα.

Ο Silver Surfer δια χειρός Moebius

Χρησιμοποιώντας τ' όνομά του ή το ψευδώνυμο Gir, ο Giraud εικονογράφησε κόμικς για άλλους δημιουργούς, βιβλία, περιοδικά, ακόμα και γραμματόσημα. Από αυτά αξίζει ν' αναφερθεί μια ειδική έκδοση του Αλχημιστή, του περίφημου Βραζιλιάνου συγγραφέα Paulo Coelho.

Ένα μεγάλο και σημαντικό κεφάλαιο στο έργο του Giraud ήταν και η ανάμειξή του στο χώρο του σινεμά, καθώς από ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 συνέβαλε ποικιλοτρόπως σε πολλές ταινίες. Η αρχή έγινε το 1974 με την ταινία Dune. Ο Jodorowsky είχε αναλάβει τη σκηνοθεσία και ζήτησε από τον Giraud να σχεδιάσει τους χαρακτήρες. Η παραγωγή της ταινίας διακόπηκε για οικονομικούς λόγους, αλλά σχέδια του Giraud έχουν διασωθεί.

Το 1979 ο Ridley Scott προσέλαβε τον Giraud, ώστε να προσφέρει ιδέες για την ταινία Alien. Σύντομα επήλθε ρήξη μεταξύ τους, με αποτέλεσμα η συνολική ανάμειξη του Giraud να κρατήσει μόλις τρεις μέρες. Μολαταύτα, η συμβολή του ήταν μάλλον καθοριστική, αφού οι στολές που τελικά εμφανίζονται την ταινία έχουν μικρές διαφορές από τις πρωτότυπες.

Σκίτσο του Giraud για τις στολές του Alien

Ο Giraud εργάστηκε ακόμα και για την παραγωγή της ταινίας Star Wars: Η Αυτοκρατορία Αντεπιτίθεται (1980), αν και είχε αρκετά μικρότερη ανάμειξη, ενώ το 1981 παρείχε ιδέες για την ταινία κινουμένων σχεδίων Heavy Metal. Το 1982 συνεργάστηκε με το Γάλλο σκηνοθέτη René Laloux, δημιουργώντας την ταινία κινουμένων σχεδίων Les Maîtres du Temps. Μεγαλύτερη συμβολή είχε στο Tron, επίσης του 1982. Όντας ο κύριος σχεδιαστής των κουστουμιών και σκηνογράφος της ταινίας, μας έχει αφήσει μια τεράστια συλλογή αρκετά ενδιαφερόντων σκίτσων.

Το 1989 ο Giraud έγραψε από κοινού με τον Yutaka Fujioka την ιστορία για την αμερικανοϊαπωνική συμπαραγωγή Little Nemo: Adventures in Slumberland. Επτά χρόνια αργότερα συνέβαλε στη δημιουργία χαρακτήρων για την ταινία Space Jams.

Ίσως η ταινία με τη μεγαλύτερη συμμετοχή του Giraud είναι Το Πέμπτο Στοιχείο του Luc Besson. Ο Giraud είχε αναλάβει το 1991 το σχεδιασμό των κουστουμιών, των αεροσκαφών και των σκηνικών. Παρότι η ταινία πέρασε από πολλές αναθεωρήσεις και δεν κυκλοφόρησε παρά έξι χρόνια μετά, τα σχέδια του Giraud έμειναν πρακτικά αναλλοίωτα.

Αξιοσημείωτη είναι η δικαστική διαμάχη που επακολούθησε την κυκλοφορία της ταινίας. Οι Jodorowsky και Giraud μήνυσαν τον Besson για κλοπή, πιστεύοντας ότι η ταινία δανείστηκε πολλά στοιχεία από το κόμικ Incal. Η υπόθεση έκλεισε το 2004 υπέρ του Γάλλου σκηνοθέτη.

Οι υπόλοιπές ταινίες στις οποίες αναμείχθηκε ο Giraud είναι οι Willow (1988), The Abyss (1989) και το κινεζικό animation Thru the Moebius Strip (2005). 

Τελευταία χρόνια

Από το 2000 έως το 2010 κυκλοφόρησε το Inside Moebius, μια εικονογραφημένη αυτοβιογραφία του Giraud. Σε αυτό το εξάτομο έργο, που αριθμεί συνολικά 700 σελίδες, ο Giraud εμφανίζεται εγκλωβισμένος στο ίδιο το κόμικ μαζί με το νεότερο εαυτό του, αλλά και μερικούς από τους χάρτινους ήρωές του, όπως ο Μπλούμπερυ και ο Αρζάκ.

Ο Giraud και τα «παιδιά» του

Το 2006 ο Giraud ξανασυνεργάστηκε με την Marvel για το Halo Graphic Novel. Σε αυτό το κόμικ, μεταφορά του επιτυχημένου video game, περιέχονται τέσσερις ιστορίες, κάθε μια από τις οποίες έχει δημιουργηθεί από ένα διαφορετικό ζευγάρι σεναριογράφου και σκιτσογράφου. Το ενδιαφέρον σε αυτό το graphic novel είναι ότι συμμετείχαν δημιουργοί απ' όλο τον κόσμο, όπως ο Βρετανός Simon Bisley και ο Ιάπωνας Tsutomu Nihei.

Ο Jean Giraud πέθανε σαν σήμερα το 2012, σε ηλικία 73 ετών, χάνοντας τη μακρά μάχη ενάντια στον καρκίνο. Μετά το θάνατό του, ο Paulo Coelho έγραψε στο Twitter: «Ο μεγάλος Moebius πέθανε σήμερα, αλλά ο μεγάλος Moebius είναι ακόμα ζωντανός. Το σώμα σου πέθανε σήμερα, αλλά το έργο σου είναι πιο ζωντανό από ποτέ». Αναφερόμενος στις δυο διαφορετικές περσόνες του Giraud, ο τότε υπουργός Πολιτισμού Frédéric Mitterand είπε ότι η Γαλλία έχασε δύο μεγάλους καλλιτέχνες.

Επιρροές

Το στυλ του Giraud είχε επηρεαστεί κυρίως από τον Jijé, πριν αρχίσει μάλιστα να μαθητεύει κοντά του. Ειδικά στα πρώτα κόμικς του, η επιρροή από τον Jijé ήταν κάτι παραπάνω από εμφανής. Ένας άλλος κομίστας που θαύμαζε ιδιαίτερα, παρότι νεότερός του, ήταν ο Tardi. Οι δυο τους συνεργάστηκαν μάλιστα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 για το περιοδικό Pilote. Ο Giraud ήταν επίσης φίλος με το διάσημο μανγκάκα και σκηνοθέτη Hayao Miyazaki. Υπήρξε ένας αμοιβαίος θαυμασμός μεταξύ τους και επηρέασαν ο ένας τον άλλον, όχι σε επίπεδο σχεδίου, αλλά ιδεών. Σε μια συνέντευξη του Miyazaki, στην ερώτηση πώς ανακάλυψε τον Moebius, ο Ιάπωνας απάντησε: «Μέσω του Arzach, που χρονολογείται από το 1975, νομίζω. Το διάβασα μόλις το 1980 και ήταν ένα μεγάλο σοκ. Όχι μόνο για εμένα. Όλοι οι δημιουργοί μάνγκα επηρεάστηκαν από αυτό το έργο. Δυστυχώς, όταν το ανακάλυψα, είχα ήδη ένα παγιωμένο στυλ και έτσι δεν μπορούσα να το χρησιμοποιήσω για να εμπλουτίσω το σχέδιό μου. [...] Σκηνοθέτησα τη Ναυσικά της Κοιλάδας των Ανέμων υπό την επίδραση του Moebius».

Ο Moebius σκιτσάρει τον Moebius

Όσον αφορά τα σενάριά του, ο Giraud είχε επηρεαστεί από προσωπικότητες διαφορετικών χώρων. Δύο από τις πιο «παράξενες» επιρροές του ήταν ο Ελβετός διατροφολόγος Guy-Claude Burger και ο Jean-Paul Appel-Guéry, ένας Γάλλος γκουρού του κινήματος New Age. Οι έρευνες του Burger σχετικά με τη θρέψη του ανθρώπου διαμόρφωσαν σημαντικά τις απόψεις του Giraud πάνω στη διατροφή, πράγμα που φαίνεται ιδιαίτερα στο Le Monde d'Edena. Ο δε Appel-Guéry τον ενθάρρυνε να αξιοποιήσει τις πιο θετικές πλευρές του υποσυνείδητού του, πραγματοποιώντας εντατική εσωτερική αναζήτηση. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την υιοθέτηση της γνώριμης ονειρικότητας στο σχέδιο και την πλοκή, που χαρακτηρίζει πολλά από τα έργα του. Συν τοις άλλοις, ο Giraud πειραματίστηκε και με ναρκωτικές ουσίες.

Συγγραφείς που άσκησαν γοητεία και επηρέασαν τον Ζιρώ είναι μεταξύ άλλων οι Stanisław Lem, Jack Vance και Robert Sheckley.

Κληρονομιά

Η επίδραση που είχε και συνεχίζει να έχει το έργο του Giraud στον κόσμο των κόμικς, είναι δυσθεώρητη. Πολλοί δημιουργοί κόμικς ανά τον κόσμο τον θεωρούν μια βασική πηγή έμπνευσης και επιρροής.

Στη Γαλλία όλοι όσοι ασχολούνται με τα κόμικς, και ως γνωστόν είναι πολλοί, πίνουν νερό στ' όνομά του. Σκιτσογράφοι και καρτουνίστες, όπως οι Michel Ocelot, Georges Bess και Caza έχουν επηρεαστεί καθοριστικά από τα δημιουργήματά του. Πολλοί περισσότεροι έχουν δανειστεί στοιχεία από το στυλ του ή έχουν αποφασίσει ν' ασχοληθούν επαγγελματικά με τα κόμικς μετά από την επαφή με το έργο του. Άλλοι Ευρωπαίοι που έχουν επηρεαστεί από τον Giraud είναι ο Esad Ribic, ο Enrico Marini και ο Luis Royo.

Όπως προαναφέρθηκε, ο Giraud επηρέασε πλήθος δημιουργών στην Ιαπωνία. Ίσως ο σημαντικότερος εξ αυτών, πέρα απ' τον Miyazaki, είναι ο Katsuhiro Otomo, δημιουργός του θρυλικού anime Akira (1988). Στις ΗΠΑ επηρέασε αρκετούς καλλιτέχνες (John Workman, William Stout, Geoff Darrow κ.ά.) κυρίως μέσω του περιοδικού Heavy Metal. Μεγαλύτερη, ωστόσο, θεωρείται η επίδρασή του στο Hollywood. Σημαντικότερο παράδειγμα; Ο Ridley Scott έχει παραδεχθεί πως η ατμόσφαιρα της ταινίας Blade Runner έχει επηρεαστεί άμεσα από το κόμικ των Moebius και Dan O'Bannon The Long Tomorrow.

Ο γνωστός Ιταλός κινηματογραφιστής Federico Fellini είχε δηλώσει μεταξύ άλλων για τον Giraud: «Τον θεωρώ σπουδαίο καλλιτέχνη, τόσο σπουδαίο όσο ο Picasso και ο Matisse».

Αναφερόμενος στο θαυμασμό που βίωσε από νέους κομίστες κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στις ΗΠΑ, ο ίδιος ο Giraud είχε πει: «Είπαν ότι τους άλλαξα τη ζωή. "Μου αλλάξατε τη ζωή. Το έργο σας είναι η αιτία που έγινα καλλιτέχνης" Ω, με κάνει ευτυχισμένο. Αλλά ταυτόχρονα έχω μια εσωτερική σκούπα για να τα καθαρίσω όλα. Είναι επικίνδυνο να το πιστεύω. Κάποιος έγραψε "Ο Moebius είναι ένας θρυλικός καλλιτέχνης". Ένας θρύλος - τώρα είμαι σα μονόκερος».

Διακρίσεις

Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο Giraud τιμήθηκε με πολλά βραβεία, ενδεικτικό της σπουδαιότητας του έργου του. Μεταξύ αυτών μπορούμε να διακρίνουμε τρία βραβεία στο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Ανγκουλέμ, τρία Harvey, δύο Eisner και ένα Inkpot. Το 1998 εισήχθη στο Will Eisner Hall of Fame και το 2011 στο Science Fiction and Fantasy Hall of Fame.

Κόμικς του Giraud στην Ελλάδα

Η έκδοση έργων του Jean Giraud στην Ελλάδα είναι μια πονεμένη ιστορία. Κι αυτό γιατί σημαντικά του κόμικς όπως το Αεροστεγές Γκαράζ και το Αρζάκ, δεν έχουν έρθει ακόμα στην χώρα μας. Ας τα δούμε, λοιπόν, με χρονολογική σειρά.

Το 1982 κυκλοφόρησε από την Ars Longa Ο Τρελός Στύτης και Άλλα, μια ανθολογία 52 σελίδων που περιέχει 4 ασπρόμαυρες ιστορίες του Ζιρώ (Ο Μεγάλος Στύτης, Ο Μικρός Σκαπανέας του Διαστήματος, Ο Μπαρμπαρόσα και ο Εγκέφαλος Πειρατής, Rock City). Τον επόμενο χρόνο, κυκλοφόρησε άλλο ένα άλμπουμ του δημιουργού, αυτή τη φορά από την Μαμούθcomix. Η έκδοση, ονόματι Ο Μοιραίος Ταγματάρχης, είναι 68 σελίδων και περιέχει πολλές ιστορίες, κυρίως με πρωταγωνιστή τον Ταγματάρχη Γκρουμπέρ. Εκτός των κόμικς, στην αρχή του βιβλίου εμπεριέχεται κι ένα κείμενο του Moebius, στο οποίο μας δίνονται κάποια στοιχεία για την πορεία του Ταγματάρχη, από το Pilote μέχρι το Métal Hurlant, διάφορες άλλες πληροφορίες, καθώς επίσης κι ένα μικρό βιογραφικό για το δημιουργό. Το άλμπουμ κυκλοφόρησε υπό το γενικό τίτλο Συλλογή Τοτέμ και είχε τον αριθμό 1. Ενώ στην εισαγωγή ο αναγνώστης ενημερώνεται πως σε μελλοντικά τεύχη θα δημοσιευτεί το Αεροστεγές Γκαράζ, εντούτοις κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ.

Μέσα στο 1998 η Μαμούθcomix ξεκίνησε την κυκλοφορία άλλων δύο έργων του Giraud. Ήταν τα Ινκάλ και Μπλούμπερυ. Το πρώτο ολοκληρώθηκε το 2000 σε έξι τεύχη. Το δεύτερο κυκλοφόρησε μέσα στη Συλλογή Γουέστερν, μαζί με τεύχη από άλλους τίτλους. Συνολικά, μέσα στη συγκεκριμένη συλλογή, είδαμε 9 άλμπουμ Μπλούμπερυ, με τελευταίο Το Μονοπάτι των Σίου, το 2007 (Συλλογή Γουέστερν#17).

Δέκα χρόνια αργότερα, κυκλοφόρησε από την Antifa Scripta το δεκαεξασέλιδο άλμπουμ Λευκός Εφιάλτης. Το κόμικ που περιέχει, πρωτοδημοσιεύτηκε το 1974 στο περιοδικό L’ echo des Savanes, ενώ ήταν και μία από τις ιστορίες της ανθολογίας της Μαμούθcomix. Αφορμή ήταν η λογοκρισία που υπέστη μια ταινία με θέμα τις ρατσιστικές επιθέσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες του γαλλικού υπουργείου εσωτερικών.

_____ _____ _____

* Ο Jijé είναι περισσότερο γνωστός για το κόμικ γουέστερν Jerry Spring, αλλά και ως ο δημιουργός του Φαντάζιο, του διδύμου Σπιρού και Φαντάζιο.
** Ο Giraud δανείστηκε το ψευδώνυμο αυτό από τον Γερμανό μαθηματικό και αστρονόμο August Ferdinand Möbius.