Skip James - Ο Μπλούζμαν από την Μπεντόνια

Ο Nehemiah Curtis "Skip" James (Νιεμάια Κέρτις "Σκιπ" Τζέιμς) ήταν μουσικός της μπλουζ, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους των Delta blues* και του είδους γενικότερα. Τραγουδούσε, έπαιζε κιθάρα και πιάνο και έγραφε τους στίχους των τραγουδιών του. Η αρχή της καριέρας του συνέπεσε με την Οικονομική Ύφεση του 1929 και για μεγάλο χρονικό διάστημα έμεινε στην αφάνεια. Πολλά χρόνια αργότερα οι ηχογραφήσεις του "ανακαλύφθηκαν" και με τον τρόπο αυτό βοήθησε την αναγέννηση των μπλουζ.

Τα πρώτα χρόνια

Ο Τζέιμς γεννήθηκε to 1902 στην Μπεντόνια, μια μικρή πόλη στην Πολιτεία του Μισισίπι. Μεγάλωσε σε μια φυτεία, το μόνο παιδί ενός ιερέα, πρώην λαθρέμπορα οινοπνευματωδών ποτών. Αργότερα, μιλούσε τόσο με απαξιωτικά, όσο και νοσταλγικά λόγια για τη ζωή του στη φυτεία. Ο μικρός Σκιπ** μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον με έντονο το στοιχείο της μουσικής, καθώς ο πατέρας του έπαιζε κιθάρα και όργανο.

Η μοναδική φωτογραφία του Σκιπ Τζέιμς στα νιάτα του

Στην ηλικία των οχτώ απέκτησε την πρώτη του κιθάρα και επηρεαζόμενος από μουσικούς της περιοχής του, εξελίχτηκε σε αυτοδίδακτο μουσικό. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920 έγινε εργάτης σε κατασκευές αντιπλημμυρικών αναχωμάτων και έγραψε το πρώτο του τραγούδι (Illinois Blues) σχετικά με τις εμπειρίες του. Αργότερα, έγινε αγρολήπτης και έμπορος παράνομου ουίσκι. Στο διάστημα αυτό ανέπτυξε το παίξιμο κιθάρας με τρία δάκτυλα, μια τεχνική που τον χαρακτηρίζει ως μουσικό. Εκτός αυτού ξεκίνησε να παίζει πιάνο, εμπνεόμενος από τον μπλούζμαν Little Brother Montgomery.

Η αρχή και το (προσωρινό) τέλος της καριέρας

Το ταλέντο του Τζέιμς αναγνωρίστηκε από τον μουσικό παραγωγό H.C. Speir, γνωστό για την προώθηση πολλών άλλων σπουδαίων μορφών της μπλουζ, όπως των Τσάρλι Πάτον και Ρόμπερτ Τζόνσον. Το 1931, με μόνες αποσκευές μια κιθάρα και $13, ταξίδεψε στο Ουισκόνσιν, όπου ηχογράφησε 17 κομμάτια για την Paramount Records. Ακολουθώντας το πνεύμα της εποχής, ηχογράφησε και μερικά σπιρίτσουαλς, «ανακατεύοντας» σε αρκετά τραγούδια τα δύο είδη. Επιπλέον, πέρα από τις δικές του συνθέσεις ηχογράφησε και επανεκτελέσεις. Πολλά από εκείνα τα τραγούδια, συμπεριλαμβανομένων των Hard Time Killing Floors, Devil Got my Woman και 22-20 Blues, θεωρούνται σήμερα κλασικά τραγούδια της μπλουζ.

Λόγω της οικονομικής κρίσης, αποκόμισε ελάχιστα οικονομικά οφέλη, ενώ παράλληλα πολύ λίγα αντίτυπα των δίσκων του πωλήθηκαν. Ως αποτέλεσμα δε γνώρισε την αναγνώριση από το ευρύ κοινό και απογοητευμένος εγκατέλειψε τη μουσική. Εργάστηκε ως ιερέας στο Ντάλας, αλλά και ως εργάτης σε διάφορες βιομηχανίες του Μισισίπι.

Επανανακάλυψη και τελευταία χρόνια

Το 1964, πάνω από τριάντα χρόνια μετά τη θρυλική εκείνη ηχογράφηση, ο Τζέιμς ανακαλύφθηκε από τους Henry Vestine, John Fahey και Bill Barth, οι οποίοι ήταν οι ίδιοι μουσικοί και οπαδοί των μπλουζ. Τον Ιούλιο του ίδιου χρόνου τραγούδησε στο σημαντικό Newport Folk Festival, με άλλους μπλούζμεν που είχαν «επανακαλυφθεί» πρόσφατα. Η εκ νέου ανακάλυψη του Τζέιμς και του Son House, που έγινε κι αυτή το 1964, αποτελεί σύμφωνα με πολλούς την αρχή της αναγέννησης των μπλουζ.

Στα μέσα της δεκαετίας ο Τζέιμς επανήλθε στα στούντιο, έχοντας πολλά νέα κομμάτια, αλλά και επανεκτελέσεις παλαιότερων δημιουργιών του. Ηχογράφησε δύο δίσκους (Today, Devil Got my Woman) που σημείωσαν αξιοσημείωτη εμπορική επιτυχία. Ο Τζέιμς πέθανε από καρκίνο τον Οκτώβρη του 1969 στη Φιλαδέλφεια, όπου είχε εγκατασταθεί τρία χρόνια πριν.

Προσωπικότητα

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο χαρακτήρας του Σκιπ Τζέιμς. Έχει χαρακτηριστεί εγωμανής, ιδιαίτερα στο καλλιτεχνικό κομμάτι. Σπανίως αντάλλασσε απόψεις με άλλους μπλούζμεν. Συνήθιζε δε να παίζει το ίδιο τραγούδι με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά, ώστε να μην μπορούν να το αντιγράψουν. Είχε λάβει μια στοιχειώδη εκπαίδευση. Ανέπτυξε όμως έναν κάπως στομφώδη τρόπο ομιλίας, ενώ θεωρούσε τον εαυτό του κινούμενη εγκυκλοπαίδεια.

Επιπροσθέτως, ήταν απόμακρος και κυκλοθυμικός. Σύμφωνα με τον Dick Spottswood, βιογράφο του, ο Τζέιμς «μπορούσε να είναι λιακάδα ή αστραπές και βροντές, αναλόγως το καπρίτσιο της στιγμής».

Κληρονομιά

Η επιρροή του Σκιπ Τζέιμς στη μουσική θεωρείται τεράστια. Μόνο και μόνο οι καλλιτέχνες της μπλουζ που επηρεάστηκαν ή έκαναν cover τα τραγούδια του, είναι αναρίθμητοι. Μεταξύ άλλων, είναι οι Ρόμπερτ Τζόνσον, Μάντι Γουότερς, Έλμορ Τζέιμς και Τζον Λι Χούκερ, μερικές από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές των μπλουζ.

Ο Skip James και ο συνάδελφος μπλούζμαν Mississippi John Hurt

Πολλοί είναι και οι μουσικοί άλλων ειδών, που χαρακτηρίζουν τον Τζέιμς ως σημαντική επιρροή. Διάφορα τραγούδια του έχουν γίνει cover, όπως τα He's a Mighty Good Leader (Beck) και I'm so Glad (Cream και Deep Purple). Το αγγλικό συγκρότημα 22-20s πήρε τ' όνομά του από το τραγούδι του 22-20 Blues. Ο τραγουδιστής Dion DiMucci κυκλοφόρησε το 2007 έναν δίσκο ονόματι Son of Skip James, ενώ oι Hope of the States κυκλοφόρησαν το τραγούδι Nehemia, εμπνευσμένο από τη ζωή του Τζέιμς. Ο Alan Wilson, τραγουδιστής των Canned Heat, τον θεωρεί ως τη σημαντικότερη επιρροή του στο στυλ τραγουδιού. Ο ίδιος είχε δηλώσει το 1965 πως ο Τζέιμς «είναι μακράν ο σπουδαιότερος τραγουδιστής της μπλουζ σήμερα». Τραγούδια του Τζέιμς έχουν εμφανισθεί και στη μεγάλη οθόνη.

_____ _____ _____
* Τα Delta blues αποτελούν ένα από τα παλαιότερα στυλ των μπλουζ. Αναπτύχθηκε στο βορειοδυτικό μέρος της πολιτείας του Μισισίπι, ανάμεσα στους ποταμούς Μισσισσιππή και Γιαζού, μια περιοχή γνωστή για την έντονη παρουσία της Αφρο-αμερικανικής κουλτούρας.

** Σύμφωνα με τον ίδιο, ποτέ δεν ασχολούνταν με κάτι ενδελεχώς ή για πολύ διάστημα και γι' αυτό ακριβώς του έβγαλαν το παρατσούκλι «Skip» (στ' αγγλικά σημαίνει πηδάω ή παραλείπω).